یک: در روز چهارم خیلی ها آمدند و رفتند. دو جوان خوش روی که به کلاس درس استاد یغما گلرویی می رفتند و دستنوشته ای از سلام مرا نیز برای آن استاد گرانقدر با خود بردند. جوانی که از قزوین آمده بود و ساعت ها بی سخن در گوشه ای به نقطه ای خیره مانده بود. یا جوان سی و پنج ساله ای که از من شیوه های نترسیدن را پرسید. و یا مرد شصت و چند ساله ای که از سنگسر سمنان آمده بود و یک پسر و دو دخترش را بخاطر پخش شکلات در نیمه ی شعبان گرفته بودند و زندانی کرده بودند. شکلات ها در لفافی پیچیده شده بودند که سخن از میرحسین و کروبی و رهنورد داشتند.

این مرد سنگسری به شوخی می گفت: آقای نوری زاد می دانی مهریه ی زنان سمنانی دو برابر دیگر زنان است؟ و خودش دلیلش را گفت: به این خاطر که زنان سمنانی، رییس جمهور زا هستند. من نیز به شوخی به وی گفتم: می شود از قول من به بانوان سمنانی بفرمایید: شما را بخدا کمی استراحت کنید و این رییس جمهور زایی را فعلاً به فرصتی دیگر موکول فرمایید. اجازه بدهید ما از زیر آوار این دو تایی که به دنیا آورده اید خلاصی پیدا کنیم تا بعد!

دو: خانم کریم بیگی آمد و از سفرش به گناباد و دیدار با احمد زید آبادی گفت که از همین ماه به گناباد تبعید شده است. با جمعی از دوستان رفته بودند شاهرود و از آنجا رفته بودند گناباد. مجید توکلی هم بوده و برایشان بهترین قورمه سبزی عمر خانم کریم بیگی را پخته. شاید یکی بگوید: این خانم کریم بیگی عجب بانوی بی قراری است. خب وقتی پسر ما را بزنند و بکشند و خونش را انکار بکنند، همین می شود دیگر. یکی می شود مادر ستار بهشتی، یکی می شود مادر مصطفی کریم بیگی، یکی هم می شود مادر سعید زینالی. همه ی حاضران در نمایشگاه برای خانم کریم بیگی – این بانوی بی قرار – کف زدیم دو بار.

سه: آقای نعمتی گوشی تلفنش را آورد و داد به دست من. آقای مقیمی – وکیل آتنا فرقدانی – بود که از زندان رجایی شهر کرج زنگ می زد. با هم صحبت کردیم چند دقیقه ای. قاضیِ آخوندی که در دادسرای اوین بوده به وی می گوید: ببین، تو با یک دختر نامحرم دست داده ای و این یکجور زنا بحساب می آید و باید بروی زندان. و هرچه مقیمی گفته بود این را از کجای قانون یافته ای جواب داده بود: من قاضیِ شرعم نه قاضیِ قانون.

چهار: یک جوان دانشجو آمد که اهل زنجان بود. می گفت: آقای نوری زاد من هم مثل شما از اینها برگشته ام. و گفت: من تا چند سال پیش یک بسیجیِ افراطی بودم غلیظ. که با دیدن فضاحت های اینها کلاً کشیدم کنار. و گفت: می خواهم تابلویی بنویسم با این مضمون: ما نمی گذاریم خون بهشتی هدر شود. و ادامه داد: در همین نوشته، یک ابرو می گشایم بین دو کلمه ی خون و بهشتی. و داخل ابرو می نویسم: ستار.

پنج: مرد جوانی خودش را به من رساند و از تحصن خودش در وزارت ارشاد گفت. رفته بود و وسط حیاط وزارت ارشاد نشسته بود و تابلویی را بالا گرفته بود. حراست آمده بود به او قول پیگیری داده بود و بعداً زده بود زیرش. تهیه کننده ی فیلم های سینمایی بود این مرد جوان. می گفت: من سال 88 فیلم تبلیغاتی آقای کروبی را ساختم. بعد که بازی انتخابات بهم خورد، مرا هفت ماه بردند زندان. و گفت: صد رحمت به وزارت ارشاد دوره ی احمدی نژاد. معاونت سینمایی بی دلیل برای فیلمی که این مرد جوان ساخته مجوز اکران نمی دهد. به وی گفتم: دوست من، یا تحصن نکن یا اگر کردی پای همه ی مخاطراتش بایست و بر خودت و دار و ندار خودت خط بکش پیشاپیش. وگرنه نمی شود شما همه چیزت را داشته باشی و اعتراض هم بکنی و نتیجه هم بگیری در این نظام اینجوری.

شش: یک جوان کرجی با اصرار می گفت: اطرافیان من همه جاهل اند و من برای آگاه کردن آنها راه به جایی نمی برم. و راه کار می پرسید. این جوان هر چه را که من می گفتم رد می کرد و بر همان آگاه کردن اطرافیان اصرار می ورزید. ناچار به وی گفتم: در این مجاهدتی که می کنی، از کجا معلوم که تو درست بگویی با مردم؟ و گفتم: در این گیر و دار، ما باید از جدل کردن با دیگران پرهیز کنیم. مردم را آنگونه که هستند بپذیریم و باورها و یافته های خود را بر آنها تحمیل نکنیم. جامعه ای درست و منطقی و استوار است که همه ی اختلاف های بینشی در آن احساس امنیت کنند.

هفت: بانویی از رشت آمده بود. برایش کف زدیم. این بانو بقول خودش میان رشت و تهران در حرکت بود. عزیزانش در تهران بودند و خودش در رشت. چقدر این بانو با ادب بود ای خدا. و ما چقدر به این گوهر درخشان محتاجیم. راستی چه زیوری برای زنان و مردان، زیبنده تر از ادب؟ کاش ما در این سالهای آخوندی، هیچ از موشک های شهاب و تجهیزات ساخت بمب اتمی و تشکیلات عریض و طویل حوزوی و دعای جوشن کبیر و صغیر و قرآن سر گرفتن و فرستادن موجود زنده به فضا نمی داشتیم اما: ادب می داشتیم. و چقدر فاصله داریم ما تا: با ادب شدن!

هشت: روز چهارمِ نمایشگاه شاید از آن روی که مردی بی پناه و سرگشته بدان پناه آورده بود، روزی شاخص باشد. مردی زن رفته و به زنش تجاوز شده و مالش را و زنش را کار چاق کنِ چاقو کشی به اسم ” محمود سهرابی” برده که برده که برده. محمود سهرابی ای که با حمایت قاضیانِ رشوه بگیر و کار بمزد دستگاه قضایی، و حتی با همکاری و هماهنگی و راهگشاییِ معاونین و رییس قبلی دستگاه قضا، و حتی با چشم پوشیِ همه یِ اکنونیانِ دستگاه قضا، و با همه ی اقرارها و اسناد بی تردیدی که مردِ بی پناه علیه محمود سهرابی در دست دارد، راست راست راه می رود و با پول مرد، در همین میدان ونک مغازه ای و دم و دستگاهی آراسته بیا و ببین.

این مرد بی پناه و مظلوم و بی سر و زبان آمد و گفت: من بدنبال برگرداندن پول و خانه و سرمایه ای نیستم که سهرابی و قاضیانِ رشوه بگیر از من بالا کشانده اند و برده اند، بلکه من می خواهم به این برسم که چرا جلوی چشم آخوندها یک بابایی با دوز و کلک و همراهیِ خودِ آخوندها، مرا به زندان انداخت و ثروتم را درو کرد و جلوی چشم آخوندها به زنم تجاوز کرد و زندگی ام را از هم پاره کرد، و حالا جلوی چشم همه ی آخوندها راست راست راه می رود و مطلقاَ کسی و قانونی هم متعرضش نمی شود و برایش راه هم می گشاید برای تجاوزها و درو کردن های بعدی.

و گفت: می خواهم بدانم اگر یکی مثل سهرابی به زن خود این آخوندها تجاوز کرده بود، باز از کنارش بی سر و صدا رد می شدند؟ یا نه عربده می کشیدند و یقه می دریدند و آسمان و زمین را به هم می دوختند؟ و گفت: من می خواهم بدانم این کاری که آخوندها و قاضیان دستگاه قضایی با من و زن و بچه ها و سرمایه ام کرده اند، از کجای قوطیِ اسلامشان در آورده اند؟

دو جوان خراسانی که شاهد گفتگوی ما بودند، از شنیدنِ صحبت های مردِ بی پناه سخت متأثر شدند. یکی شان که قدی رشید داشت سرش را بالا آورد. چشمانش پر از اشک بود. رفیقش نیز سخت بر افروخته بود اما سر به زیر داشت. جوان اولی اشک هایش را سترد و رو به مرد بی پناه گفت: آقای محترم، آخوندها به راهی رفته اند که قرن ها می رفته اند. و گفت: از معدود آدمهای سالم در میان آخوند ها که بگذریم، من شخصاً به این رسیده ام: تنها بزرگمردی که ذات این جماعت را نیک شناخت، رضا شاه بود. که محدودشان کرد و به انزوایشان انداخت. رضا شاه با همه ی سوادی که نداشت، راز فلاکت ایرانیان را در بر آمدن عمامه به سرانی به اسم آخوند یافت و تا توانست نیکبختی های مدنی کشور را از دسترس و گزند آخوندها دور ساخت.

مرد بی پناه خدا حافظی کرد و رفت اما سخنی که با وی به سمت رضا شاه رفته بود باقی ماند. به آن دو جوان گفتم: من – نوری زاد – در این چند سالی که از گردونه ی جهالت عظما بیرون زده ام، از خیلی ها پوزشخواهی کرده ام. از کسانی که ریش و اسلام و هواداری های کور من از این نظام فریب شان داد. از کسانی که بارشِ آسیب های فراوان، دار و ندارشان روبید و هرگز نیز جرأتی و فرصتی نیافتند تا نُطُق بکشند و اعتراضی بکنند. و گفتم: در این میان من یک پوزشخواهی بزرگ به پیشگاه رضا شاه کبیر و فرزندش بدهکارم. که سالهای سال در باره ی این دو ، آنگونه می اندیشیدم که حنجره ی پر فریب بسیاری از آخوندها بر می آورد.

و گفتم: اکنون که از بام سال نود و چهار شمسی به گذشته و به ایران و به ایرانیانِ امروز می نگرم، می بینم بختکی که به گلوی ما دندان فرو برده و راه تنفس مان را بند آورده و ما را از قدم زدن در خیابانِ معمولیِ زندگی مان باز داشته، هیچ نیست جز این که: در دم و دستگاه آخوندهای حاکم بر ایران، چیزی به اسم وطن دوستی یافت می نشود. و چیزی به اسم خرد در پیکره ی فکری شان. و چیزی به اسم انصاف و ادب و عدالت و آینده نیز. و گفتم: من از قله ی امروز که به گذشته های پست و بلندِ سالهایِ پیش از برآمدنِ رضا شاه می نگرم، می بینم عجب بلبشویی بوده در این سرزمینِ از هم دریده. و عجب زحمت ها کشیده رضا شاه برای نظام بخشودن به انتظامات همه جانبه ی کشور.

و گفتم: آخوندها در این سالها تا توانسته اند بر سر پهلوی ها کوفته اند تا بساط کشورخواریِ خود را بیارایند. رضا شاه با همه ی سوادی که نداشت، و با همه ی تلخکامی هایی که در کارش می پیچید، و با همه نداری ها و تهی دستی هایی که سفره ی سرانه ی کشور را به هیچ می فسرد، بسیار فراتر از ترازِ متداولِ شخصیت هایِ همطراز خود درخشیده است. ما اسلام زده های این نظام اینجوری، که معمولاً به نبوغ دانشمندان و انسان های نابغه خیره می شویم و تحسین شان می کنیم، به سرعت از خیره شدن به نبوغ رضا شاه در فراهم آوردنِ مقدراتِ اقتدارِ مرکزی و یکپارچه کردن کلیتِ کشور رو بر می گردانیم و برای کوفتنِ او و فرزند برومندش بر جزییاتی سر فرو می بریم که هزار هزار ناجور تر و ناجوانمردانه تر و وحشیانه ترش در همین نظام اسلامی دست بدست شده و می شود در روز روشن.

و گفتم: با اطمینان می گویم: رضا شاه آن مرد بی سواد، بقدرِ همه یِ عمرِ همه یِ آخوندهایِ همه یِ تاریخ، به رواجِ سواد و آگاهی در این سرزمین مدد رسانده است. خدمتی که رضا شاه به ایران و ایرانیان کرد، در سالهای پس از انقلاب اسلامی در ناجوانمردانه ترین شکل ممکن به هیچ گرفته شد. بی آنکه آخوندها به رخ بکشند که اگر تختی و بختی یافته اند، از برکت زحمت های آن مرد بزرگ بوده است. وگرنه حتماَ کشور به چند پارگی در افتاده بود و معلوم نبود ایران را در کجای این چند پارگی باید جست.

دو جوانِ گلرویی که می رفتند، این ترانه ی استادشان را برای من جا گذاشتند:
گول این چشمِ منجمد رو نخور/ دستای من هنوز هم مُشتن
خوش خیالن اونا که فکر کردن / با قپانی ترانه مو کشتن

من تعداد دویست و سی و پنج عکس در صفحه ی فیسبوکی خود منتشر کرده ام از روز چهارم نمایشگاه. از آنها دیدن فرمایید: https://www.facebook.com/m.nourizad

محمد نوری زاد
بیست و پنجم خرداد نود و چهار – تهران