یک: پنجشنبه ای که گذشت رفتم پای درس جناب ” کریم زمانی”. ایشان محققی نام آشنا و دانشمندی وطن دوست و ادیب و فرزانه ای صاحب سخن و درختی خوش منظره و پر محصول اند. مورخ اند و قرآن پژوه و مفسر مثنوی. آن روز از مثنوی می فرمودند. پیشنهاد می کنم این استاد فرزانه را دریابید و از خرمنِ محضرش توشه ها برگیرید.

دو: جمعه عصر، دوستان لگامی ام، میهمانِ غار تنهاییِ من بودند. در آن نشست به چند مسئله پرداختیم. به اعدام روز افزون محکومینی که با صرف ذره ای خرد، می شد از اعدامشان پرهیز کرد. و به پرونده ی چند نفری که این روزها در معرض اعدام اند و باید کاری کرد برای رهانیدشان. به دوستان لگامی ام گفتم: ما نه اختیاری داریم و نه امضایی و نه نفوذی در دستگاهی. دست های ما برای هر تحرکی بسته است. اما با همین دست های بسته، می توان راه گشود.

سه: من اکنون در ایلام هستم. دیشب با اتوبوس حرکت کردم و امروز ساعت هفت صبح رسیدم ایلام. مستقیم رفتم به مزار شهدا. نه از این روی که دولت تعیین کنم و به دهان این دولت بزنم. بل از این روی که به شهدا بگویم: ما قدر دان شمایانیم. و این که: حتماً شما شهدا به ایرانی آباد و آزاد و قانونمند و انسانی بیشتر متمایلید تا ایرانی در بند و ورشکسته و بی آبرو و بدهکار و غارت شده و آفت زده و ملا زده و سپاه زده. و این که به شهدا بگویم: کاش مختصر خردی در کار بود و جنگی در نمی گرفت و شمایان زنده بودید و با ما در این راه سترگ همراهی می کردید. و بگویم: ما حساب شمایان را از کسانی که نان بر خون شما فرو می برند و کاخ بر می کشند، جدا می دانیم.

چهار: از مزار شهدا که بیرون زدم، در راه به کشتزاری بر خوردم که گل های شقایقش داد می زدند: زندگی! رفتم و در میانشان نشستم و زندگی را بقدر لحظه ای مست شدم.

پنج: از آنجا رفتم به تماشای کاخ والی. یک اثر افسرده ی دوره ی قاجاری که در محاصره ی برج های بلند است و اصلاً نه انگار که در اطراف یک اثر باستانی نباید برج بر کشید و شکوه و قدمتش را به حاشیه راند و نادیده اش گرفت. من از ایلام گفتنی های فراوان اندوخته ام. با شما خواهم گفت یک به یک.

محمد نوری زاد
بیست و نهم فروردین نود و چهار – ایلام