یک: چندی دیگر من بر زمین سحر انگیز ایلام بوسه خواهم زد. و به آسمان انسانی اش سلام خواهم گفت. در ایلام، به محضر شهدا و جانبازان و سلحشوران ابراز خاکساری و ادب و دوستی خواهم کرد. زنگ درِ خانه ی نام آوران و خردمندان ایلامی را به صدا در خواهم آورد، و در پیشگاه آنان به رسم شاگردی و پرسشگری به زانو خواهم نشست. در ایلام، با سوز درماندگان و دل شکستگانش خواهم گداخت، و از شراب کهنه ی میراث کهنش سیر خواهم نوشید.

صادقانه بگویم: سابقاً من به هرکجای ایران که پا می نهادم، گرچه از هزارتوی دردها و کاستی ها گذر می کردم و از تماشای رنج مردمانش در خود می گداختم، اما بیش از همه بر جاذبه ها و سابقه ها و بناهای باستانی اش تمرکز می کردم. در این سفر، و نیز در سفرهای پیشینم به کردستان و کرمانشاه و خوزستان، تلاشم این بوده و این است که بر تماشا و تحلیل و چراییِ داشته ها و نداشته ها اصرار ورزم. بهتر بگویم: من در این سفر، صاحبکاری هستم که می رود تا ببیند پیمانکار اسلامی اش در این سی و شش سال اسلامی، با این همه پول و جان و آبرویی که از مردمان بودیعه گرفته، چه گلی بر سرِ ایلام نشانده است.

دو: به ” برادرانِ ” اطلاعات و سپاه پیشنهاد می کنم کاری به کار من در این سفر و سفرهای بعدی ام نداشته باشند. من آن پاکباخته یِ بکوه زده ای هستم که خود جنازه ی خود را بدوش می برد. مرا با گرفتن و زدن و کشتن مهراسانند. تلاش برای ترساندنِ کسی که جنازه اش را خود بدوش می برد، بیش از آنکه شگفتی زا باشد، خنده دار است. مثل این که بخواهند آتش گرفته ای را بضرب مشعلِ مشتعلی از تکاپو وا بدارند.

من در این سفر، نه یال و کوپالی با خود دارم و نه دم و دستگاهی و نه جمعیتی. تنها هستم. با اتوبوس از جایی به جایی می روم. مثل سفرهای پیشین. از اتوبوس که در ایلام پیاده شوم، تمام کرایه ها، وسیله ی شخصیِ من خواهند بود. سرپناه من؟ آسمان ایلام. اگر برادران حتی همه ی درها را به روی من ببندند، بجوری که ایلامیان به هردلیل مرا نپذیرند، دمِ درِ خانه هایشان فرو می نشینم به گدایی. اطمینان دارم ایلامیان آنقدر ایرانی هستند که: با نان خشکی و کاسه ی شیری سیرم کنند.

سه: مسئولیت سفر، با خود من است. به هرکجا که سر می زنم، و یا هرچه که می نویسم و هرعکس و فیلمی که درسایت و صفحه ی خود منتشر می کنم، همه و همه به اراده و تشخیص فردیِ خود من است. نه از آمریکا و اسراییل خط گرفته ام و نه به خط و خطوطی از جریان های داخلی وابسته و وامدارم. پس برادران به کسی و کسانی که احتمالاً به من پناه داده اند شبی و ساعتی، متعرض نشوند لطفاً. که من در این سفرِ فردی، خیال هیچ حرکتِ تشکیلاتی ندارم. اساساً من آدمی تشکیلاتی نیستم و عُرضه ی اینجور کارها را ندارم مطلقاً. گرچه می دانم راهی که به رهاییِ این سرزمین می انجامد، جز از تحزب گرایی نیست. همان که برادران راهش را بسته اند و در یک هجوم گاز انبری درِ همه ی احزاب ناقلا را گِل گرفته اند.

چهار: در این سفر، هر حادثه ی جور و ناجوری که برای من رخ دهد، لاجرم پای ” برادران ” در میان خواهد بود. از دستگیری، تا ضرب و شتم، تا سربه نیست شدن، تا فرودِ همان جنازه به گوری گم و گور. پسندیده این است که برادران اجازه دهند این ایرانی، به شهرها و روستاها و جاهای دیدنی ایلام سر بزند. بی آنکه آشوبی و فتنه ای و ناروایی در کارش باشد و بخواهد جمعیتی را سامان دهی کند و ولوله ای بپردازد. این یک نفر را با همه ی کج خلقی اش تحمل کنند برادران.

پنج: سلام ایلامِ من، مرا پذیرا باش و به روی من آغوش وا کن. مرا بر باریکه راه ها و جاده ها و شهرها و روستاهایت جاری کن. من گرچه در خاک تو زاده نشده ام، اما زادگاه مرا – هرکجا که هست – هرگز شرافتی افزون بر تو نیست. من چندی دیگر در تو گم خواهم شد. تو مرا پیدا کن. من با تماشای بزرگی های تو صورت به خاکت خواهم سایید، تو برخیزانم. من با فهمِ اندوه و رنج تو خواهم گریست، تو اشکهایم را بستر. و با شادمانی ات خواهم خندید، تو نوشانوشم گوی.

تو شایسته ی درخششی ایلام. تو باید بر فراز و برقرار باشی. ما سال ها سینه در برابر هر زخم تو سپر کردیم. اکنون نیز، زخم های تو بر تن ما. تو به تازگی از بستر ترکش های نابخردی بدر آمده ای. من می آیم تا گوشه هایی از رازهای دردمندی ات را بر ملا کنم. می آیم تا ببینمت و بشنومت.

ایلام من، ایلام ما، من با کوله باری از سلام و صلح و لبخند و شرم و پوزش، و با کوله باری از فردا به سوی تو می آیم. به جاده ها و شهرها و روستاها و خانه ها و چادرهای عشایرت بگو این پیرمرد را پذیرا باشند. که من، غریبه ای آشنایم. غریبه ای: فرزند. غریبه ای: مونس. غریبه ای: محتاج. به ایلامیان بگو: در هرکجای تو، اگر پیرمردی دیدند با کوله باری از اشک و شوق و لبخند، به سنگ اخم و بی تفاوتی مرانندش. بل به نوشیدنِ شربتی از مدارا میهمانش کنند. که این پیرمرد، هرچه که ندارد، از اشتیاق اما سرشار است. اشتیاق به برکشیدنِ قشنگی های تو. و اشتیاق به برکشیدنِ ایران تو.

ایلام من، ایلام ما، تا بوده ام، از تو، جز میهمان نوازی نه شنیده و نه دیده ام. مرا بنواز ایلام. که من یک سازم. سرانگشتان سحر انگیزت را بر سیم های عاطفی من بلغزان و از من نغمه ای برآور دلکش. نیز بگذار یک چند وقتی من صدای فرو مرده ی تو باشم. بگذار یک چند وقتی من بجای تو شیون کنم. و بجای تو خنده های مستانه سر دهم.

مرا دریاب ایلام. پاهای خسته ی این عاشق پیر را تحمل کن. این پیر، با چشمانی پر التماس به دیدار تو می آید، و دست دوستی و شرمساری به سوی تو دراز می کند. شانه هایت را به های های گریه های او بسپر و ببخشای. ما سال های اسلامیِ فراوانی است که با راندن تو به دور دست های برخورداری، بر تو جفا باریده ایم. من چندی دیگر در تو گم خواهم شد. به شوق این که در تو پیدا شوم ایلام.

محمد نوری زاد
نوزده فروردین نود و چهار – تهران