روز یکصد و چهارم

یک: در زندان با جوانی هجده ساله و نابغه ی ریاضی آشنا شدم که جرم او نیز سیاسی بود. پدرش را جلال الدین فارسی با سه گلوله ی تفنگ شکاری زده بود و کشته بود و شیخ محمد یزدی به دستور شخص رهبر تبرئه اش کرده بود. من با این جوان – آرمان رضا خانی – دوست شدم پدرانه. همین جمعه ی گذشته – چهارده شهریور – رفتم به روستایی در طالقان که پدر آرمان در گورستانِ آنجا آرمیده است. نشستم بر سر مزار پدر و از جانب آرمان با وی سخن گفتم. برای شما از این سفر ارمغانی آورده ام به صورت فیلم که پیشنهاد می کنم حتماً آن را ببینید. در این فیلم من به چند و چون ماجرای کشته شدنِ پدر آرمان و سهم بیت رهبری در رهانیدنِ قاتل اشاره کرده ام:

دو: تن پوشِ من دو تا عکس در پیش و پس داشت. عکس عماد بهاور – این جوان پاک نهادِ زندانی در پیش – و عکس شیخ مصطفی پورمحمدی در پشت. عماد بهاور را با ” بی گناه ” تعریف کرده بودم و شیخ قاتل را با ” داعشی های ایران”. داشتم این تن پوش را به تن می کردم که سه بانوی چادری آمدند و از کنارم رد شدند. یکی شان که بیست و هفت هشت ساله می نمود، مرا با این جمله نواخت: نوری زاد، چقدر گرفتی اینجا وایسادی؟ این بانو، آنقدر از ادبِ من مطمئن بود که برگشت و لبخندی نیز نثار من کرد. شاید به این خاطر که اگر یکی همین جمله را به یک بسیجیِ ولایی می گفت، جناب بسیجی چه ها که بارش نمی کرد. این نیز بگویم که من همه ی بسیجیان را بد دهن و فحاش و ناجوانمرد و چاقو کش و دریده نمی دانم.

سه: یک بانوی مانتویی که احتمالاً کارمند جایی در همان حوالی بود، با خواندن ” سپاه اموال مرا برده و پس نمی دهدِ ” تن پوشم، گفت: سپاه زمین ما را هم بالا کشید و پس نداد. بانوی اصفهانی که چند باری به دیدنم آمده، آمد و گفت: کم کم ماهِ مهر از راه می رسد و من باید بروم اصفهان. آمده بود برای خداحافظی. برادر این بانو که نابغه ای بوده در پزشکی، در جبهه به شهادی می رسد. دفعه ی پیش بانو با اشاره به درِ اصلی سفارت آمریکا گفته بود: من بارها از اصفهان می کوبیدم و می آمدم اینجا و با مردم شعار می دادم: خمینی می رزمد، کارتر می لرزد. این بانوی چادری، بسیار منصف و آگاه است. و البته معترض به وضع موجود.

بانوی اصفهانی می گفت: مصری ها و تونسی ها همیشه تأکید کرده اند که با برانداختن نظام فرسوده شان هرگز قصد ایجاد جمهوری اسلامی ندارند. هم مصر هم تونس از تجربه ی نگونبختِ جمهوری اسلامی ایران سند می آورند که: سرنوشت یک نظام اسلامی حتماً به جایی ختم می شود که امروزه نظام اسلامیِ ایران بدان مبتلاست. می گفت: ما اصفهانی ها از آیت الله منتظری رسیدیم به آیت الله طاهری، و از وی رسیده ایم به آیت الله شیرازی که فکر و ذکرش مبارزه با باور سنیان است و در اصفهان آمد و شدی دارد و بیت العباسی و نوچه هایی و پول هنگفتی و شبکه ی تلویزیونی ای به اسم مرجعیت. این بانو تا پایان در قدمگاه ماند و با بانوانی که به دیدن من می آمدند، بحث و همدردی می کرد.

چهار: یک جوان که بیشتر به دانشجویان فرسوده می مانست، در آمد که: آیا شما امیدی به تغییر و تحول و حرکت اعتراضیِ گسترده دارید؟ گفتم: تغییرِ بنیادین، نه. حرکتِ اعتراضی نیز نه. چرا که هر حرکتی به جلودار نیازمند است و در اینجا همه ی جلوداران یا در خود فرو کشیده اند یا بخاطر تعلقشان به حفظ نظام، هیچ حرکت معترضانه ی مردمی و ملی ای را بر نمی تابند.

پنج: یک دختر جوان و لاغر و تیره پوست و مانتویی آمد و به عکس شیخ مصطفی پورمحمدی اشاره کرد که: این را چرا چسبانده اید به تن پوشتان؟ گفتم: اینان داعشیان ایران اند. قاتل اند. یا اگر قاتل نیستند، فرصت را برای هزار هزار قتل و تجاوز و غارت فراهم آورده اند. دختر تیره پوست سری به تأسف تکان داد و گفت: این کارتان اصلاً کارِ خوبی نیست. پرسیدم: چرا خوب نیست دخترم؟ گفت: هرچه باشد این – پورمحمدی – یک روحانی است و به روحانی جماعت نباید توهین کرد. به صورتش لبخند زدم و گفتم: احتمالاً شما کرمانی هستید! چرا که تنها کرمانی های سنتی از همشهری شان – هرچند قاتل – حمایت می کنند. و گفتم: مگر خلخالی روحانی نبود؟ یا شیخ علی فلاحیان؟ یا روح الله حسینیان؟ اینها روحانی بوده اند و هستند و دستشان به خون بی گناهان آغشته است.

شش: جوان شنبه ای آمد و با من در باره ی جوانی که در زندان حکم محاربه گرفته مشورت کرد. این جوان رفت و با کیسه ای آب خنک باز آمد و بطری های آب را به مردمی داد که در اطراف من اجتماع کرده بودند. بانوی بنفش پوش و سی و سه چهار ساله آمد و گفت: آمده ام که در اینجا باشم. از وی تشکر کردم و میزان تحصیلاتش را پرسیدم. گفت: مهندسیِ مواد خوانده تا مقطع کارشناسیِ ارشد. و گفت: بیکار است و برای پرهیز از بیکاری، در خانه خیاطی می کند. چرخی تهیه کرده و سری دوزی می کند برای یک تولیدی. گفت: نه که میان دختران و پسرانِ تحصیل کرده در این رشته شانسِ برابر نیست، کاری هم اگر باشد به پسران می رسد نه به ما. به او آفرین گفتم و ستودمش بخاطر همین کاری که می کند. گفتم: خیاطی کردن ربطی به رشته ی تحصیلی تو ندارد، اما تو با همین کار نشان داده ای که زنده ای و نمی خواهی خود را به دست خودت از پا در آوری با افسردگی و دلمردگی و عزلت نشینی مثل خیلی ها. این دختر نیز تا پایان با من ماند.

هفت: آریا آرام نژاد آمد. خواننده ی جوانی که در اوج ترس و رعب و زدن و کشتن و زندانی کردن در سال 88، تصنیفِ حماسیِ “علی برخیز” را خواند و به خاطر همین تصنیف به زندان رفت و در زندان کتک ها خورد و آسیب ها دید. من یکی از آثار او را با نام ” یه روز خوب ” که شعر و آهنگش از خود اوست، در سایت خود آورده ام. این تصنیف در سال 89 منتشر شد. آریا در باره ی انتشار آن نوشته: پس از مدتها امشب آهنگ جدیدی از من با نام ” یه روز خوب ” منتشر می شه و این در حالی است که چند روز پیش دادگاه انقلاب در اقدامی شگفت انگیز من رو به اتهام اقدام علیه امنیت ملی و تبانی برای براندازی نظام در قالب اجرای آهنگ “علی برخیز” محکوم به تحمل ده ماه حبس تعزیری کرده. شکر می کنم که با تم ام مشکلاتی که از ۲۶ بهمن ماه سال گذشته در زندگی ام ایجاد شده ، هنوز هم با ایمان به روشن بودن آینده بر عهد خود با هموطنانم ایستاده ام. ” یه روز خوب ” را بشنوید:

هشت: یک دختر بهایی آمد و صورت خندانش را نشانم داد و گفت: ممنون که از ما می گویید و از ما می نویسید. توریست ها آمدند. چینی، کره ای، آلمانی. یک توریست ایتالیایی به عکس عماد بهاور اشاره کرد و پرسید: این پسر شماست؟ گفتم: این، پسرِ ایران است. یک جوان موتوری که پیراهنش را روی شلوار رها کرده بود آمد و گفت: من از حفاظت اطلاعات سپاه هستم. داستان چیست؟ برایش تعریف کردم. دو جوان بسیجی که به صحبت های من گوش می کردند به سخن در آمدند که: مگر می شود بی خود و بی جهت اموال کسی را ببرند و ندهند؟ گفتم: عزیزانم، اموال من که چیزی نیست، سپاهی ها کل مملکت را بالا کشیده اند و پس نمی دهند. جوانی که تی شرتی آستین کوتاه و رنگین به تن داشت، از مظلومیت ” سهیل عربی” گفت که: ماهها بازداشت است و شکنجه شده و اخیراً حکم اعدام برایش بریده اند بخاطر توهین به ائمه و اینجور چیزها.

نه: یک جوان حزب اللهی که پیشانی اش در محل لمس مُهرِ نماز کمی برجسته شده بود اصرار به این داشت که: می خواهم بدانم چه می شود که آدم هایی مثل شما یک دفعه چپ می کنند؟ گفتم: پسرم، من به چپ کردن و راست کردن کاری ندارم، من برای پس گرفتنِ اموالم اینجایم. یک جوان بسیجی که صورتی زیبا و نورانی داشت و ریشی قشنگ، باورش نمی شد که سپاهیان چیزی ببرند و پس ندهند. در همین هنگام مادر سعید زینالی آمد. به جوان بسیجی گفتم: اموال برده شده ی مرا رها بکنیم. پسر این مادر را پانزده سال است که برده اند و پس نداده اند.

ده: دو بانوی پنجاه ساله که دورا دور ایستاده و به صحبت ها گوش می کردند جلو آمدند. یکی شان گفت: من به رهبر و مسئولان ناجوری که بر سر ما هستند هیچ انتقادی ندارم. چرا که این مردم، لیاقتشان همین ها هستند. دیگری مرا قسم داد که ماجرای جوان کتابی ( محسن شجاع) را پیگیری کنم. به وی گفتم: من این جوان را نمی شناختم. دیشب یکی برای من نوشت که محسن شجاع نه پدر دارد نه مادر. و گفتم: من برایش هم پدر خواهم بود هم مادر. مادر سعید زینالی جماعتی را در اطراف خود آراسته بود و برایشان می گفت: پسرم را که بردند هیچ، شوهرم هاشم زینالی را که کارمند وزارت صنایع بود از همان پانزده سال پیش اخراج کردند بی هیچ دلیلی.

یازده: یک بانوی لاغر و سی و هفت هشت ساله آمد و گفت: برادر مرا گرفتند و بردند زندان. مادرم در غیاب برادرم دق کرد و با یک سکته از پا در آمد و مرد. وقتی برادرم را آزاد کردند یک جنازه بود. افسردگی گرفته بود و شب ها با کابوس های تلخ از خواب می جهید. این بانو یک پارچه انرژی بود و انگیزه برای اعتراض. کمی که گذشت یک جوان سی ساله ی نسبتاً تپل به جمع ما اضافه شد و در بحث ها شرکت جست. جوانِ روشنی به نظرمی رسید. وقتی می خواستم تن پوشم را در آورم، دانستم این جوان تپل همان برادر کابوسی است.

دوازده: من از فردا دوشنبه ( و روزهای زوج از ساعت ده صبح تا دوازده ) در مقابلِ درِ اصلیِ زندان اوین قدم خواهم زد. در اعتراض به بازداشت بی دلیل محسن شجاع و سایر زندانیانی که یک به یک عکس شان را بر سینه خواهم نشاند. از همه ی عزیزانی که مشتاق حضور در قدمگاه اند می خواهم که به آنجا نیایند. هم بخاطر فضای خاصی که بر اطراف زندان اوین حاکم است و هم این که در آنجا بقدر کافی رفت و آمد هست و من با زندانیان و خانواده هایی مواجه می شوم که هر کدامشان داستان ها با خود دارند.

محمد نوری زاد
شانزدهم شهریور نود و سه – تهران