روز یکصد و سوم

یک: من از این به بعد، روزهای زوج در قدمگاه خواهم بود. شنبه ها دوشنبه ها و چهارشنبه ها از ساعت پنج و نیم تا هفت عصر. یک روز به عقب برگردم. سه شنبه صبح رفتم به دیدن دکتر سید محمد سیف زاده در یک دندانپزشکی. سیف زاده، کامله مرد سپید مویِ کارآزموده ای است در قضاوت و وکالت. که بخاطر فهم فراوانش، و بخاطر پافشاری اش بر اجرای قانون، و بخاطرِ گوشزد کردنِ قانون به قانون گریزانِ اسلامی، زندانی است. دو مأمور او را از زندان رجایی شهر کرج به تهران آورده بودند تا دوست دندانپزشکش روی دندان های وی کار کند. جناب پیمان عارف و خانواده ی دکتر سیف زاده نیز آمده بودند. این نخستین دیدار من با این مرد توانمندِ کوه اراده بود. مردی که: دو سال پیش باید آزاد می شد اما با نرفتنِ به دادگاهی که نه دادگاهش را قبول داشت و نه قاضی صلواتیِ زبون و بی سواد و مرعوب اطلاعاتی ها و سپاهی ها را، باید چند سال دیگر در زندان بماند. پیش تر اما در غیاب این مردِ قانون، با پیمان عارف و سیامک قادری – که دو روز بود از زندان آزاد شده بود – در باغستانِ شهریار به دیدن خانواده اش رفته بودم.

آن روز در آن دندانپزشکی، پرسشِ پسرم را از وی پرسیدم. این که: این همه مرارت و سختی و زندان آیا ارزشِ این را دارد که شما بخاطر چیزی که از نگاه خیلی ها پنهان است، خود را و خانواده ی خود را به هزار آشوب و دلهره و اشتلم های حکومتی در بیندازید؟ مرد کوه اراده گفت: بله، ما برای اصولی خود را به مخاطره انداخته ایم که خراب شدن و خراش خوردنِ این اصول، زندگی را بی معنا می کند. و گفت: من چگونه به دادگاهی پای بگذارم که بنیانش بر نادرستی است؟ و چگونه در محضر قاضی ای بایستم که می دانم او گماشته ی دستگاههای امنیتی است و هیچ اعتنایی به قانون ندارد؟

دخترانِ سیف زاده نیز آمدند. نوه ی چند ماهه ی سیف زاده را به آغوش وی سپردند. سیف زاده صورت به صورت نوه اش چسباند و برای لحظه ای به دوردست های عاطفه فرو شد. ومن، کوه را دیدم که آب شد و از بلندای سترگی اش به زیر آمد و در بوی بهشتی نوزاد گم شد.

دو: چهار روز مرخصی بعد از چند سال زندان. عصر سه شنبه رفتم منزل دکتر مسعود پدرام. خیلی ها به دیدنش آمده بودند. عزیزانی چون حمزه کرمی، عرب سرخی، ابوالفضل عابدینی، امین زاده، پیمان عارف، و جمعی از جوانان و زندانیان و هم بندی های وی. دکتر مسعود پیمان را نیز برای نخستین بار می دیدم. وی را مردی درستکار و نجیب و شریف یافتم. بی هیچ گناهی که مستحق زندان باشد.

من وقتی زندانیان پاکدست و نیک اندیشی چون وی را با اعجوبه هایی چون رسایی و کوچک زاده و زکایی و قاتل هایی چون روح الله حسینیان و پورمحمدی – وزیر دادگستری – و اژه ای و آیت الله هایی چون مکارم شیرازی و نوری همدانی بر می سنجم، به علتِ فلاکت های همه جانبه ی این روزهای درماندگیِ خود پی می برم و بخود می گویم: آنجا که پاکان و فهیمان و درستکاران ما زندانی اند و خیره سران و بی فکران و جاهلان و جاماندگان بر مصدرها، چرا نباید از سر و روی این سرزمین اساطیری شقاوت و نکبت فرو ریزد؟ اگر می خواهید صدای پدرام را بشنوید که از ایران می خواند، به اینجا سر بزنید: (ایرانِ من بزرگتر از دنیای توست ای نارفیق)

سه: من از این به بعد روزهای ” زوج ” در قدمگاه – مقابلِ درِ اصلی سفارت سابق آمریکا – خواهم بود. مباد دوستانی و عزیزانی در روزهای دیگر به آنجا روند و مرا شرمنده ی خود سازند؟ بعد از چند روز غیبت، دیروز – چهارشنبه دوازده شهریور – به قدمگاه رفتم. پوشش سفیدم را تغییر داده بودم. پوشش قبلی، پلاستیکی بود و سخت مرا می آزرد و گرما را چند برابر و خیس آبم می کرد. پوشش تازه اما پارچه ای است. با نقش هایی که بنا دارم هر روز جابجایشان کنم. دیروز عکسی از امید کوکبی بر سینه داشتم و عکسی از شیخ علی فلاحیانِ قاتل بر پشت. زیر عکس امید کوکبی نوشته ام: زندانیان بی گناه، و زیر عکس فلاحیان نوشته ام: داعشی های ایران. عکس ها موقتی اند اما نوشته ها همیشگی. جوری که بتوانم عکس بی گناهان و داعشی ها را مرتب و هر روزه عوض کنم.

چهار: دو سه نفر پیش تراز من آمده و در قدمگاه منتظر من بودند. خنده روی ترینشان مردی بود حدوداً چهل و چند ساله که وقتی می خندید، بهار را با گل های رنگارنگش می آورد و در میان می نهاد. مرد بهاری اصالتاً اهل رشت بود. آمده بود که آنجا باشد. سخن چندانی با من نگفت اما در بحث هایی که در آنجا پا می گرفت شرکت می کرد و نشان می داد مردی خوش فکر و دور اندیش و زخم خورده است.

پنج: بانوی سی و هفت هشت ساله ای که بر نیمکت نشسته بود، با دیدن من برخاست و با صورتی که جای خالی برای شادمانی بیشتر نداشت، به استقبالم آمد. این بانو، خواهرِ زهرا زهتاب چی است. که زهرا زهتاب چی، نه ماهی است در انفرادیِ اوین زندانی است. این بانو در آمد که: من نیز می خواهم با شما همراه شوم. می خواهم مثل شما سپید بپوشم و پرچم به دست گیرم و نگاه همگان را به این بخوانم که: چرا باید یک بانو نه یک ماه دو ماه و سه ماه، که نه ماه در انفرادی باشد و بلاتکلیف؟ این بانو که شادمانیِ صورتش خیلی زود پرکشید و اندوهی عمیق بجایش نشست، تا پایان در قدمگاه ماند و احتمالاً به این می اندیشید که اگر سپید بپوشد و در آنجا به اعتراض ایستد، با چه عکس العمل هایی روبرو خواهد شد.

شش: در کنار جوانانی که دانشجو بودند و هرچه که نداشتند، جوان اما بودند، مردی بود شصت ساله با صورتی چروکیده و لاغر و سوخته از تابش آفتاب داغ. از همین چهره های رنج کشیده و خسته و مچاله شده. تصورم بر این بود که این مرد، نه برای ملاقات با من، که برای درخواست مساعدتی آنجاست. به سمتش رفتم و دستش را به گرمی فشردم. گفت: نامه ای نوشته ام برای خامنه ای می خواهم آن را به شما نیز بدهم. دست به کیفش برد و دویست برگی بیرون آورد و به من داد با یک سی دی. پرسیدم: این که یک رمان است نه یک نامه. گفت: بله طولانی است شاید به این دلیل که دلم پر است. و گفت: مذهبی نوشته ام. یعنی چه؟ گفت: با اشاره به آیات و احادیث. و خودش دلیلش را توضیح داد: بخاطر این که طرفِ مقابل آدم مذهبی است. چون که با کودک سر و کارت فتاد / پس زبان کودکی باید گشاد.

به مرد سوخته از آفتابِ داغ گفتم: من یک پوزشخواهی به شما بدهکارم. تصورم از شما چیز دیگری بود. و گفتم: ما عموماً اینگونه ایم که پیشاپیش مردمانِ اطرافمان را در محفل درونی و فردیِ خود ارزش گذاری می کنیم. برای کسی که شیک پوش است و خوش روی و خوش ظاهر بجوری، و برای کسی که ژولیده و نا مرتب است بجور دیگر. مرد سوخته نه گذاشت و نه برداشت و گفت: خمینی با ما خدعه کرد و با همین خدعه مفسده ای بزرگ در ایران و جهان به راه انداخت و آبروها را برد و اعتبارها را تباه کرد. و گفت: من در این نامه به خامنه ای گفته ام: بردار و جمع کن و برو که حمل این بار سنگین کار تو نیست. و گفت: ما آزادی می خواهیم که نداریم. از وی پرسیدم: معمولاً درنامه هایی که مردم به مسئولان می نویسند، خواسته های معیشتیِ خود را به رخ می کشند. شما چرا از آزادی سخن می گویید؟ گفت: آزادی که باشد، زندان نخواهد بود. نقدهای درست، جامعه را اصلاح خواهد کرد و آدمهای ناجور را کنار خواهد زد.

مرد سوخته دست به کیفش برد و چندین سی دی بیرون آورد و آنها را یک به یک به مردم کنجکاو داد و مثل یک خطیب رو کرد به جوان ها و گفت: نا امید نباشید جوانها. طوفانی بزرگ در راه است. خودتان را برای آن طوفان مهیا کنید. این مرد که چند چروک عمیق بر گونه ها و پیشانی داشت و بنا به گفته ی خودش از زنجان تنها برای دیدنِ من به آنجا آمده بود، تا پایان با من ماند و با هر نگاه، به من فهماند: مردمان را در گذرگاه درونی ات ارزش گذاری مکن آقای نوری زاد. جوان ریش حنایی و جوان کتابی آمدند و من نامه ی قطور مرد سوخته و سی دی را به جوانِ کتابی دادم تا درکیفش بگذارد و موقعِ رفتن به من بازگرداند.

هفت: در میان جمع، چشمم به مرد جوانی افتاد سی و چند ساله که بانویی پیر در کنارش بود. دستم را به سمت جوان بردم. به بانوی پیر اشاره کرد و گفت: مادرم است. و گفت: من لیسانس عمران دارم. ملی گرا هستیم خانوادگی. تا کنون کارخانه های فراوانی بکار انداخته ایم و با هر شکست به سمت تأسیس کارخانه ای دیگر خیز برداشته ایم. یکی از این کارخانه ها را از طراحی تا اجرا خودمان پیش بردیم و هفت میلیارد هزینه اش کردیم. اما به محض راه اندازی، به خلف وعده ی مسئولین و به مشکل مواد اولیه برخوردیم و کارخانه با چند صد کارگر و متخصص به لنگ افتاد. و گفت: در هرکجا مافیا هستند و در حرفه ی ما نیز. که ما را مجبور کردند کارخانه ی تازه تأسیس خود را به کسانی واگذاریم که برای همین واگذاری، سنگ پیش پای ما می نهادند. گفت: این شعار” ما می توانیم” یک شعار پوک و ابتر بیش نیست. ما در دنیایی زندگی می کنیم که همه چیزش به هم پیوسته است. ما را چاره ای نیست جز این که با دنیا و با همین آمریکا رابطه داشته باشیم و گرنه لنگ خواهیم زد و از شتاب دنیا جا خواهیم ماند که مانده ایم.

هشت: یک پهلوان جوان و ستبر بازو اما ژولیده ای که سر و وضع مناسبی نداشت، جمله ای را با بغض گفت و رفت. این که: خسته ایم آقای نوری زاد. من تا به آنروز پهلوان بغض کرده ندیده بودم. او رفت و من شانه های قوی اما فرو افتاده اش را دیدم که از حمل اشک هایش ناتوان بودند.

نه: دو بانوی سی و پنج ساله که یکی صورتی گرد داشت و دیگری صورتی کشیده و هردو عینک های آفتابی به چشم داشتند، برای من یک طبق لبخند آوردند. بانوی صورت گرد گفت: ازحق بچه های صورت سوخته ی شین آباد نیز دفاع کنید. گفتم: من رفته ام به شهرشان پیرانشهر و رفته ام به خانه هایشان و به سهم خود خواسته هایشان را منعکس کرده ام. و گفتم: در کنار بچه های صورت سوخته ی شین آباد، ما مردمان دل سوخته نیز فراوان داریم که من به دفاع از حق آنان نیز حساسم. بانوی صورت گِرد گفت: من سابقاً نوشته های شما را همینجوری می خواندم اما از روزی که پای آن کودک بهایی زاده را بوسیدید نوشته های شما را با تمام سلول هایم می بلعم. بانوی صورت کشیده از پایانِ این روزگارِ درد آلود پرسید. گفتم: مغولان دویست سال بر این سرزمین حاکم بودند. بی تابی برای پایان دادن به این وضعیتِ ناجور، یا بی تابی برای تماشای روزی که از این مخمصه بدر رفته ایم، ما را عبوس و نا امید می کند. ما باید خود را به گذر زمان بسپریم اما در همه حال کار شایسته ی خود را بکار اندازیم و از بهره بردن ازهیچ فرصتی و منفذی برای ایجاد تغییر دریغ نکنیم.

ده: راننده تاکسی آمد و خودی نشان داد و نگفته گفت: من هستم. این مرد که هم سن خودم است، هر روز خود را از هر کجای تهران به قدمگاه می رساند و مرا با تاکسی اش به هر کجا می برد. بی هیچ درخواستی و بی هیچ چشمداشتی. چند بانوی دیگر نیز آمدند و همگی خسته نباشید گفتند و برای فردای ایران روزهایی خوب و شایسته آرزو کردند. در آن میان، بانویی بود کوتاه قامت و پنجاه و چند ساله. کمی بعد دو دختر جوان آمدند و خود را به این بانو رساندند. از وضع تحصیلیِ دختران جوان که مشتاق سخن گفتن بودند، پرسیدم. یکی شان در مقطع دکترای علوم کامپیوتری درس می خواند و دیگری در مقطع ارشد ادبیات فرانسه.

رو به بانوی قامت کوتاه کردم. که یعنی شما چه؟ که گفت: من فرهنگی بودم و اکنون بازنشسته ام. دختری که ادبیات فرانسه می خواند پرسشی مطرح کرد که دانستم این دختر به فهمِ چه اعماقی از حساسیت های اجتماعی راه یافته است. آنجا که از هر دو دختر پرسیدم: شما آیا افسرده اید یا خسته یا امیدوار، همین دختر ادبیاتی گفت: بروزِ اجتماعیِ رفتار ما نشان می دهد که ما چگونه ایم. و گفت: شما یک نگاهی به سینمای ما بیندازید، و نگاهی به کتابها و تأتر و کلاً هنر و دستگاههای سیاسی و قانون گزاریِ ما. خواهید دانست که ما به چه بحرانی از هویت دچار شده ایم. این بحران هویت، همان است که از جوان شادابی و امید را گرفته و از بزرگترها حرکت برای بهبود اوضاع را. و گفت: جامعه ی ما پرشده از ریاکاری و چاپلوسی.

یازده: مردی که عزیزانش در خارج اند گفت: دوستان و خویشانِ من مرا به اینجا فرستاده اند تا از شما بپرسم: آنها که به هر دلیل از کشور خارج شده اند و امکان بازگشت ندارند، چگونه می توانند برای وطنشان کاری بکنند؟ گفتم: همین که نسبت به وقایع کشورشان بی تفاوت نباشند، و همین که بلندگوی ما و خواسته های ما باشند در مجامع جهانی و در هرکجا که هستند، این خود بزرگترین خدمت به ایرانِ عزیز است.

دوازده: جماعتی در اطراف بودند و هریک چیزی می گفت. یک دبیر بازنشسته که سرو رویش به سپیدی گراییده بود، با پسر جوانش به گفتگو در آمدند. پدر گفت: من بعد سی و سه سال تدریس ریاضی و به معنی واقعی گچ خوردن، اکنون باید آنچنان کار کنم که یک جوان. و گفت: آنچنان در این سی و سه سال، شایسته و پاک بوده ام که یک لکه ی سیاه در کارنامه ام نیست. و نتیجه گرفت: همین پاکدستی و خدمت صادقانه، دلیل تهی دستیِ امروز من است. که اگر من مثل خیلی ها به کرنش و تمنّا روی برده بودم اکنون حال و روزم این نبود که مجبور به هشت ساعت کار در روز باشم در این سن و سال. و البته خدای را سپاس گفت بخاطر سلامت خانواده اش و فرزندان پاک و با ادبش که هریک تحصیلکرده و کارآمدند.

پسرش اما همان پرسش همیشگی را پرسید. این که: من اگر چیزی بنویسم بلافاصله ترتیبم را می دهند شما را چرا نه؟ گفتم: دلیلش در این است که من و شما با هم مساوی نیستیم و وضعیت مشابهی نداریم. گفتم: شما آن زمانی با من مساوی خواهی شد که یک به یکِ این کارهایی را که من کرده ام کرده باشی. چه کارهایی؟ این که: مثل من ” نام آشنا ” بوده باشی و مثل من بنویسی، و بخاطر سه تا از نوشته هایت یک سال و نیم زندان رفته باشی، در زندان کتک خورده باشی و تهدید شده باشی اما همچنان بنویسی، مرخصی ات که می دهند بشرط ننوشتن، باز بنویسی تا برت گردانند به زندان، در زندان باز بنویسی و اعتصاب غذا کنی، از زندان که بیرون آمدی مرتب بنویسی و به جاهایی بروی و به دیدن کسانی بروی که کمتر کسی به آن سو می رود. با حکمی نانوشته، تو را از مسیرِ کار و حرفه ات باز بدارند و ممنوع الخروجت کنند و صد جور مزاحمت برای تو و خانواده ات فراهم آورند.

گفتم: این کارها را که انجام دادی، و اینگونه که شدی، تازه ما با هم مساوی می شویم. از اینجا به بعد اگر هر دو نوشتیم اما تو را گرفتند و بردند، حق داری بپرسی چرا؟ گفتم: آقای جعفر پناهی را به زندان بردند چند ماه نگذشته بود که سر و صدای شخصیت های جهانی بلند شد و سرضرب آزادش کردند. به او حکم دادند که هرگز فیلم نسازد اما می سازد و فیلم هایش را به خارج می فرستد و در سینماهای خارج هم به نمایش در می آید و از گل بالاتر هم به او نمی گویند. استاد شجریان می رود خارج و در شبکه ی تلویزیونیِ بی بی سی رسماً به نقد جمهوری اسلامی می پردازد و بی واهمه و سرفراز به میهن باز می گردد بی آنکه کمترین مزاحمتی برای وی پدید آورند.

سیزده: رو به جمع، از حالِ ناخوشِ جناب امیر انتظام گفتم. و از آنان خواستم به دیدنِ این دماوند سرفراز بروند. و داستانی را که از خودِ جناب امیر انتظام شنیده بودم، برای جمع تعریف کردم: ما (زندانیان) هرگاه بیمار می شدیم و درد می کشیدیم، پنج شش ماه بعد ما را به درمانگاه یا بیمارستان می بردند. من ( امیر انتظام) گوش هایم چرک کرده بود. بعدِ شش ماه، مرا و دو نفر دیگر را که آن دو نیز بیمار بودند، خبر کردند تا به بیمارستان ببرند. سه تا الاغ آوردند و هریک از ما را در میان الاغ ها جای دادند و دم و افسار الاغ ها را به ما دادند و حرکت مان دادند به سمت بیرون زندان. ما را با همین وضعیت از محله های اطراف زندان اوین عبور دادند تا رسیدیم به بیمارستان طالقانی. شاید نیمساعتی ما را معاینه کردند و به همان وضعیت برمان گرداندند به زندان. این خاطره، به دوران تلخِ اعجوبه ای به اسم لاجوردی مربوط بوده است.

چهارده: جوان آستین کوتاه پوشیده ای که اهل شیراز بود و در تهران برای کنکور ارشد کلاس می رفت و مرا گلادیاتور می خواند، سخن از مردم گفت. این که: این مردم را دارند به کجا می برند؟ آینده ی هویتیِ این مردم چه خواهد بود؟ و گفت: عده ای شاید به روحانی دلخوش باشند اما من روحانی – رییس جمهور – را پروژه ی خودِ نظام می دانم. رییس جمهوری که در یک قلم عُرضه ی در اختیار گرفتنِ پهنای باند اینترنتی را ندارد و یکجا به مردم حال می دهد و صد جا به بیت رهبری، مگر می تواند خارج از اراده ی اوجب واجباتی نظام قدم بردارد.

پانزده: بانویی که بقول خودش جز رنج ندیده بود آمد و انگشت بر تن پوشم نهاد و پرسید: من بهایی ام. آیا از نظر شما نجس هستم؟ گفتم: من از هر آیت اللهی که نه شما بل هر بنی بشری را نجس بداند متنفرم و معتقدم این آیت الله ها مستقیماً از مغز و متن جهالت دستور می گیرند. عده ای از بسیجیان شهرستانی و روستایی که شکل و قیافه هایشان آفتاب سوخته بود و احتمالاً از اردویی در داخلِ سفارت آمریکا – که در اشغال سپاه است – بیرون آمده بودند، شروع کردند به عکس گرفتن از من و جمع. وقتی یکی از بسیجیانِ دوربین به دست خیلی به من نزدیک شد، رو به همه گفتم: دوستان، این آقا می خواهد از من عکس بگیرد اما حضور شما ظاهراً باعث شده او نتواند عکس دلخواهش را بگیرد. شما کنار بایستید تا بعداً برای شما مشکلی پیش نیاید. تا این را گفتم، نخست چهار نفر اما بلافاصله همه در کنار من ایستادند و به بسیجیِ شهرستانی گفتند: حالا عکس بگیر!

شانزده: یک مرد شصت ساله که قدی بلند داشت و تا اینجا سکوت کرده بود، در آمد که: این نظام دشمن دارد یا ندارد؟ و خودش نتیجه گرفت: در این شرایط که دشمن ما را محاصره کرده، چرا باید این نظام اسلامی را تضعیف کرد؟ حاضرانِ جمع با او در افتادند که: مگر کشورهای دیگری مثل دوبی و کویت و عربستان و مالزی و ترکیه و سنگاپور و هرکجا غیرِ ما با دنیا ارتباط ندارند و زندگی نمی کنند؟ چرا باید در این میان چشم اسلامیِ ما دشمن را ببیند و دیگران نبینند؟ مرد قد بلند که ته ریش سپیدی داشت و کتابی در دست، دست به دامان شهدا برد و گفت: شهدا برای ما تعیین می کنند که ما چه بکنیم و چه نکنیم؟ شهدا گفته اند پشتیبان ولایت فقیه باشید و ما چون صادق تر از آنان سراغ نداریم پس پشتیبان ولایت فقیه هستیم.
به مرد قد بلند گفتم: دوست من، شهدا آیا منظورشان این نظام بود با این همه فساد؟

نظامی که در آمار جهانی جزء بی آبرو ترین ها و پر رشوه ترین ها و بیکار ترین ها و معتاد ترین هاست؟ نظامی که دخترانش را به تن فروشی می برند و سن فاحشگی در آن به دوازده سال رسیده؟ نظامی که بیشترین دزدیِ مسئولان را در تاریخ این کشور به اسم خود ثبت کرده؟ مرد قد بلند کتاب درسی ای را که در دست داشت نشان حاضران داد و گفت: توی این کتاب ها نوشته امام خمینی نتیجه ی پنجاه سال مبارزه اش را در قامت این نظام پیاده کرد. به وی گفتم: هم اصل انقلاب، و هم دانشجویانی که خام و هیجان زده از این دیوار بالا رفتند، و هم جنگ هشت ساله، و هم داستان نکبت بارهسته ای، و هم ورود ایران به جنگ سوریه، و هم کمک های همه جانبه به حزب الله و فلسطین، و هم رویه های خفت باری چون حجاب اجباری، و پاسخگو نبودن رهبر در قبال کارهای قانونی و فراقانونی اش، همه و همه نشانه ی بی خردیِ کسانی است که برای من و شما و این مردم نسخه ها پیچیدند و می پیچند.

مرد قد بلند به ریسمان اندیشه ی ایدئولوژیکِ جمهوری اسلامی دست برد و آن را یک اصل خدشه ناپذیر و آسمانی و مطلوب تلقی کرد. به وی گفتم: اندیشه های ایدئولوژیک حتماً به ” حفظ نظام با هر قیمت ” منجر می شوند. جوری که قربتاً الی الله آدم می کشد و قربتاً الی الله دزدی می کنند. و برای مثال گفتم: شما به من بگو جناب مجتبی خامنه ای بی آنکه جایگاه مسئولیتی اش مشخص باشد، چرا میلیاردها پول مردم را بالا می کشد و در کارهای امنیتی و اطلاعاتی دخول می کند و جماعتی از معترضین را به زندان می اندازد و دست سپاه را بر مقدرات اطلاعاتی و امنیتی و اقتصادی و سیاسی وا می گشاید و کسی نیز جرأت نمی کند به او بگوید بالای چشمت ابروست. مرد قد بلند آنقدر صادقانه و زلال بر باورهای خود – که منطبق با محکمات جمهوری اسلامی بود – اصرار می ورزید که من گذشته های نچندان دور خود را با وی می دیدم.

هفده: سه بانو که به کارمندان یک اداره ی دولتی می ماندند، با هم آمدند و با هم رفتند. یکی شان با کمی شرم پرسید: شما چرا نمی ترسید آقای نوری زاد؟ پرسیدم: معمولاً ما چرا می ترسیم؟ خودم پاسخ گفتم: یا برای جان یا برای مال یا برای آبرو. و گفتم: من از همه ی اینها گذر کرده ام. مردی که شرایط فعلی نظام را از قول لاریجانی – رییس مجلس – عالی توصیف می کرد، آمد و رفت و باز برگشت و گفت: مردم ما بهترین سوژه اند برای مسئولان که سوارشان شوند و خوب برانند و مطمئن باشند که این مردم دم بر نمی آورند. گفت: اگر مردم تنها و تنها بخاطر فضاحت روغن پالم، یک هفته – نه بیشتر – لبنیات مصرف نمی کردند، تکلیف خیلی ها روشن می شد. بانویی که خود را خاله ی ” امیرارشد تاج میر” معرفی کرد، از این شهید روز عاشورا اسم برد و از همه گله کرد. که چرا در هیچ کجا اسمی از این شهید سبز نیست و کسی سراغی از خانواده اش نمی گیرد؟

هجده: جناب سرگرد با یک وانتِ نیروی انتظامی، و یک مأمور با موتور آمدند. جناب سرگرد جوان کتابی را از میان جمع بیرون کشید و وی را به دست مأمور سپرد. رفتم که نامه و سی دیِ مرد سوخته را از جوان کتابی بگیرم که جناب سرگرد نگذاشت. تقلای من برای رهایی جوان بجایی نرسید. بر ترک موتور سوارش کردند و بردند. تن پوش سپید را از تن در آوردم و با جوان ریش حنایی سوار تاکسی شدیم. راننده ی تاکسی ما را تا کلانتری محل برد. در آنجا من به داخل رفتم. جوان کتابی را دیدم که در سالن انتظار نشسته بود و چیزی مطالعه می کرد. رفتم سراغ جناب سرگرد. داشت شام می خورد. به وی گفتم: مسئولیتِ آن نامه و آن سی دی با من است و به این جوان هیچ ربطی ندارد. به سراغ جوان کتابی رفتم و به وی گفتم: هرچه پرسیدند جز واقعیت هیچ مگو. بگو که اینها را فلانی داد در کیفم بگذارم. تا کنون که زمان از پنجشنبه گذشته و به یک ساعتِ ابتدایی روز جمعه پای نهاده، چندین بار به تلفن جوان کتابی زنگ زده ام. تلفنش خاموش است. احتمال می دهم نگهش داشته اند تا صبح شنبه تکلیفش را روشن کنند. این جوان، بارها در قدمگاه اطلاعات به دیدنِ من آمده بود و خودش می گفت: آزادی را مفت به کسی نمی دهند. برای آزادی باید هزینه کرد.

محمد نوری زاد
چهاردهم شهریور نود و سه – تهران