آن اوائل مرتب از خود می پرسیدم: اگردانشجویانی که از دیوار سفارت بالا رفتند و بعدها به ” دانشجویان خط امام” معروف شدند، بجایِ آشفتنِ حریم خصوصیِ یک کشور دیگر، می آمدند و از دیوار فهم و ادب بالا می رفتند، این خط امام عجب معنای متفاوتی پیدا می کرد. یا مثلا اگر جناب خلخالی بجای اعدام های “همینجوری” ، می آمد و متهمان را به دادگاهی منصفانه می سپرد و خودش از برج بلند حاکم شرع به روند محاکم نظر می افکند، چه نام نیکی اکنون برای فرزندان و نوه ها و نتیجه هایش بجای نهاده بود. یا این فاضل خداداد را اگر بخاطر اختلاس 120 میلیارد تومان ناقابل گرفتند و سرضرب اعدامش کردند، می آمدند و بخاطرِ جولان چیزکی به اسم خِرَد، این داداشِ محسن رفیق دوست – همکار فاضل خداداد در آن اختلاس – را هم می گرفتند و ترتیبش را می دادند تا همه بدانند در این نظام لابد اسلامی، میان رفیق و دوست و غریبه فرقی نیست.

یا جناب جلال الدین فارسی را بگو که با تفنگ شکاری اش زد به سینه ی یک آدم بی گناه و وی را همینجوری از پا در آورد و کشت و دستگاه قضا بجای قصاص، زل زد به چشم خانواده ی مقتول و زل زد به چشم خلایق و تاریخ و عدل و علی، و طرف را نه گذاشت نه برداشت یکجا تبرئه کرد بی آنکه پولی بابت دیه بپردازد این قاتلِ مرموزِ خودی. یا مثلاً برای دستگاه قضا چه می شد اگر نشان می داد برایش ستار بهشتی و سعید مرتضوی فرقی نمی کند. که اگر آن جوان کارگرِ ناخودی بخاطر یک خطای جزیی باید تنبیه شود آنجوری، چرا این آدم سرشناسِ خودی تنبیه نشود همانجوری!

سعید مرتضوی گفتم یاد دیشب افتادم که در محفلی یکی خود را به من رساند و تا توانست بغض کرد و ناله کرد و گفت و گفت تا رسید به اینجا: من در محکمه ای حاضر بودم که قاضی اش همین سعید مرتضوی بود و داستان به شکایت من از کیهان و شخص شریعتمداری برمی گشت بخاطر اتهام های ناجوانمردانه اش. وقتی مرتضوی شکایت مرا به هیچ گرفت و جناب شریعتمداری را تبرئه کرد، بلند شدم و اعتراض کردم. قاضی مرا جلو کشاند و برگه ای نشان من داد و گفت: بخوان و دم نزن. روی برگه بخط و مهر و امضای جناب رهبر نوشته شده بود: آقای سعید مرتضوی، شما از این تاریخ تا اطلاع ثانوی اجازه دارید در هر کجای کشور، هر کس را به هر بهانه جلب و محاکمه و به هر جزایی مجازات کنید.

بله به اینجور چیزها فکر می کردم و به خود می گفتم: اگر کارها بر محورِ مدارا و فهم و کیاست و ادب و این چیزهای کمیاب چرخ می خورد، چه بخت و اقبال متناسبی و چه آبرو و چه اعتباری در جهان داشتیم این روزها. مثلاً سردارانی داشتیم که مثل هر کجای دنیای فهم، صبح به صبح از خانه هایشان خارج می شدند و می رفتند به پادگانها و عصر به عصر بر می گشتند سر خانه و زندگی شان و کاری به کار لوازم آرایش بانوان و اسکله های بی نشان و ساخت مجتمع های شاندیزی و اطلس مالی و وارداتِ از شیر مرغ تا جان آدمی زادی نداشتند.

بعدش بود که بخود گفتم: اگر چرخ ها اینجوری می چرخید، ما خیلی چیزها داشتیم و البته خیلی چیزها نیز نداشتیم. اولین چیزی که نداشتیم، رهبریِ مدام بود. و باز البته نداشتیم آدمهای بد دهن و عبوسی چون علم الهدا و احمد خاتمی و برکشندگانِ بابک زنجانی و آقا زادگانی چون آقا مجتبی خامنه ای و رواج بدیهی اختلاس های نجومی و خاکمالی شدنِ قانون را. و همچنین ظهورِ بختک های اسلامی چون طالبان و داعش و ویرانی سوریه و پولهای رفته به جیب حزب الله و هرکجا را نیز نداشتیم بطریق اولی.

اینجا بود که بخود گفتم: بنده ی خدا اینهمه نداشتن، خودش یکجور دارایی است. وگرنه شما بگو اگر کارها بر محور شعور می چرخید، کجا سیصد نماینده ی مجلس حریصانه به ستونِ سرسپردگی دخیل می بستند و دستگاه قضا کمر به حذف مخالفان و پراندن دوستانِ خاطی توفیق می یافت؟ راستش را بخواهید همه ی این داشتن ها و نداشتن ها را که در هم آمیختم و از هم واگشودم، دیدم راز اوضاعِ امروزینِ ما در همان ضرورت و حتمیتِ “رهبریِ مدام” است و حواشیِ حتمی اش. شما به این دو تا عکسی که من انتخاب کرده ام بنگرید و به من پاسخ دهید که اگر ما – بله هم ما و هم مسئولان – مختصری “عاقل” بودیم و مختصرکی نیز با انسانیت می آمیختیم، کجا به این برجستگان قهقرایی دچار می شدیم؟

حالا شاید شما از من بپرسید: اینها را که خودمان بهتر می دانیم. بیا بگو چه بکنیم که از این قهقرا بدر آییم؟ می گویم: نداشتن رهبریِ مدام و حواشیِ حتمی اش. بله، ما باید به سمتی برویم که اسلحه به دستان سپاه و روحانیان همدل و همراه و سرسپرده و همه و همه را حتی بیت رهبری را مجاب به این کنیم که: تنها و شاید نخستین راه برون رفت از این گردونه ی در هم پیچِ بن بست گون، کنار گذاردنِ رهبریِ مدام است و حواشیِ حتمی اش. همین. در قدم بعدی البته می توان به مقوله ی داشتن یانداشتن رهبری فرو شد و این بساط مربوط به دور دست های تاریخی را به دور دست های تاریخ سپرد و سر در برابر فهم فرود آورد.

محمد نوری زاد

بیست و هشتم تیرماه سال نود و سه – تهران