چهارشنبه دهم اردیبهشت –

یک: امروز لباس تازه ای به تن کردم. با تصویری از مادر ستار بهشتی که عکسی از ستار را در دست دارد. زیر این عکس، با خط زیبای نستعلیق نوشته شده: به کدامین گناه کشته شد؟ و زیر این جمله ی پرسشی، جمله ی دیگری نوشته شده: اموال مرا پس بدهید! این لباس، هم از جلو و هم از پشت سر دیدنی است. و البته خواندنی! می گویم: بنا به یک سنت مدنیِ برخاسته از یک حادثه ی تلخ، روزجهانی کارگر را همین روزها برگذار می کنند. در کشور ما تا دلتان بخواهد شعار بخورد کارگران داده اند در این سی و پنج سال. جوری که این شعارها نه بکارِ کارگر آمده و نه او را برای کار آزمودگی و تولید و خوب کارکردن ترغیب و تربیت کرده است.

در این سی و پنج سال ما یک نمونه راهپیمایی معترضانه ی کارگری سراغ نداریم تا دلمان خوش باشد به این که این مملکت اسلامی یک زمانی قرار بوده برای فرو دستان جامعه گریبان چاک زند و سفره ها پهن کند از جانبداری. می گویم: همین حاکمیتِ کارنابلدِ عربده کش، زد و در روز روشن یک کارگر بی نوا را کشت و خونش را انکار کرد و خم به ابرو نیاورد. روز کارگر در ایران، چرا نباید روز شهادتِ ستار بهشتی باشد؟

دو: جوانی چهارشانه و قد بلند و روشن چهره، آمد و دست داد و طلبکارانه اما دوستانه پرسید: پس چرا به سئوال های ما جواب ندادید؟ کدام سئوال ها؟ اوه بله، او را پیشتر دیده بودم. همینجا در قدمگاه. آمده بود برای آزمونِ شهامتِ خودش. تکه کاغذی را کف دست من نشاند و در یک جمله خواسته اش را گفت و رفت. این که: من و دوستانم چند تا سئوال برایمان پیش آمده خواستیم شما جوابش را بدهید. این را گفت و بی معطلی رفت. برگه را گشودم. چهار سئوالش راجع به اصل انقلاب و آسیب دیدگانِ از انقلاب و هزینه هایی که برای این نظام صرف شد تا این که ما به چه برسیم و داستان هسته ای و رهبری و راه برون رفت از وضعیتِ درهم پیچِ فعلی بود.

من همه ی آن چهار پرسش را در یک پاسخ کوتاه جمع می کنم و می گویم: عزیزانم، کلاه گشادی سرما گذارده اند و این کلاهِ بزک شده با خون شهدا را تا زانوهای ما پایین کشانده اند تا هم دهانمان را بسته باشند و هم بچاپندمان. می گویم: آخوند های حاکم بر ما ” فکر” می کنند که رشته های امور در دست آنهاست. و: سرداران سیری ناپذیرِ ما “خیال” می کنند که سامانِ اوضاعِ کلیِ کشور به اراده ی آنان بند است. می گویم: هم آخوندهای حاکم و هم سرداران سیری ناپذیر، بلند گوها و گماردگانِ باغبانِ زیرکی هستند که این باغبان گرچه رخ پنهان نموده اما همه ی حاجت هایش را از حنجره ی آخوندهای حاکم بر می کشد و همه خواسته هایش را از قَدَر قدرتیِ میان تهیِ سرداران.

می گویم: این باغبانِ زیرکِ پسِ پرده، نحوه ی خام کردنِ مردم را نیز به شگردِ تاریخی آخوندهای آنچنانی سپرده است. کدام شگرد؟ رواجِ خرافه، و فرو نشدن به ذات زیبای انسانیتی که پیامبران بنا بر تجلی اش داشتند. و یعنی: رواج بی خردی. پس بقول بعضی ها: پاشنه ی آشیل آخوندهای حکومتیِ ما – که چارچوب برقراری شان به خرافه و جهل بند است – رواج خردمندی و آگاهیِ منجر به خردمندی است. با این حساب، می شود فهمید که همه ی الم شنگه های فقهی و مذهبی و ولاییِ اختراع شده در این سی و پنج سال، درست درمسیر خام و خر کردن مردمی بوده است که بی خبر از همه جا، رشته های امور را به ” سربازانِ پرچم لباسِ اسلام” سپردند و خود به تماشا نشستند. این جوان، یک بطریِ آب و یک شکلات برای من آورده بود.

سه: دو مرد آمدند. با هم. یکی جوان بود و دیگری برگذرِ پیری. آن که جوان بود، لاغر و آفتاب خورده و زجر کشیده بود. انگار که یک روزِ خوش از سفره ی کائنات و هستی بر نداشته بود. و آن که پیر بود، درهم فشرده تر و آفتاب سوخته تر. تمثیلی از یک کشاورز سنتیِ مشقت کشیده ی تهی دست. این پیر، یک کلمه سخن نگفت. ایستاد تا جوان بجولان درآید و خودی بنمایاند. جوان، دستفروش بود. کجا؟ عراق! مگر می شود؟ چرا که نه. گفت: در عراق دستفروشی می کنم. اینجوری راحت ترم. از هیاهوی بی سرو ته داخل ایران فرار کردم رفتم عراق. در عراق، هزار جور در تنگنایم اما راحتم. عجبا که همه ی نوشته های مرا خوانده بود. گفت: به عشق شما آمده ام اینجا. گفت: نمایشگاه هم می آیم روز جمعه. جوان فهیمی بود. خوب از پس ارزیابیِ قضایای داخل و خارج بر می آمد. جایتان خالی، من، سوختگیِ چند نسلِ نفله شده را در جمال زلال و دردمند اما مبارکِ وی تماشا کردم. بطری آب را به جوان دستفروش دادم و شکلات را به پیرِ بی سخن.

چهار: یکی از هم بندی هایم آمد. جوانی بلند قامت و ورزیده. ما باهم یک چند ساعتی در بازداشت نیروی انتظامی هم بند بودیم. چه روزی؟ روزی که رفتیم جلوی سفارت پاکستان و خواستیم حضورمان را برای رهاییِ سربازانی به رخ بکشیم که اسیر جیش العدل بودند. می گویم: این جیش العدل با این کاری که کرد و با بهره ای که از بی خردی مسئولانِ ما بالا کشید، به چه شهرتِ فراگیری دست یافت. در کل دنیا شاید هزار نفر اسم جیش العدل بگوششان نخورده بود. اکنون اما مثل یک سازمان رهایی بخش برای خود ادعاها دارد و برای سرداران و حاکمانِ برما خط و نشان ها می کشد چه جور. این جوان هم بند، معمار بود. با کاری که کساد بود و خرجی که در نمی آمد. با دوستانش دفتر کاری دست و پا کرده بودند بی آنکه کاری در کارباشد. می گفت: کلافه شده ایم از این وضعیتِ بخور نمیر. پرسشِ او نیز چه باید کرد بود. به او جز صبوری چه هدیه ای داشتم بدهم؟

پنج: هوا کمی داغ بود اما وزش بادی ملایم قابل تحملش کرده بود. من باید خودم را با تن پوش تازه تطبیق می دادم. بانویی چادری دست پسرک پنج ساله اش را گرفته بود و قدم به قدم او را به سمت پل عابر پیش می برد. پسرک نمی دانم چرا پای بر نمی داشت. در ابتدای پل ایستادند. بانو، به تن پوش من نگاه کرد و سلام مرا پاسخ گفت و گفت: موفق باشید آقای نوری زاد. ده دقیقه ی بعد، پسرک از پله ها به زیر آمد به تنهایی. در دستش کیسه ای پلاستیکی بود. با آب و یک قوطی آب پرتقال و یک جعبه آب نبات. اینها را از مغازه ای در آنسوی بزرگراه خریده بودند. احتمالاً مادر همانجا ایستاده بود و پسرک را بدینسوی گسیل فرموده بود برای این کار. من چه می توانستم گفت؟ به پسرک گفتم: از مادر تشکر کن. دوست قدیمی ام آمد به رسم هر روز. به نکته ای اشاره کرد از روزهای پایانی حضورِ شاه در ایران. که قدم می زده و دست بر پشت دست می کوفته و می گفته: من برای مردمی که عکس امامشان را در ماه می بینند چکار می توانم بکنم؟

شش: مرد، هم سنّ خودم بود. در علم و صنعت درس خوانده بود. سد می ساختند بر یکی از رودخانه های الیگودرز. این همه راه آمده بود تا بگوید: فلانی، من همان اول فهمیدم که اینها چه ذات ناجوری دارند شما چطور متوجه نشدی؟ و شروع کرد به شمارشِ یک به یکِ ماجراها و فاجعه های پس از انقلاب و ترسیمِ هوشمندی و فهم خودش و این که اینها نه کم بوده اند برای دیده شدن و فهمیدن. گفتم: شما وقتی پرده هایی از جهالت و ترس و طمعِ حقوق ماهیانه بر فکر و ذهن و جسمت افتاده باشد، از کنار فاجعه رد می شوی بی آنکه آن را ببینی.

و گفتم: مثل چند میلیونی که همین اکنون در اطراف این نظام و رهبر چرخ می خورند و خود را فداییِ نظام و رهبری می دانند. اینها نقش رهبر را در فاجعه ی بزرگی مثل دخالت ایران در کشتار مردمان سوریه و افتضاح هسته ای می بینند اما دم بر نمی آورند تا مبادا غباری بر عبای کبریایی ایشان بنشیند از پریشانی. گفتم: همین اکنون شما یک نگاهی بیندازید به مجلس شورای اسلامی با سیصد نماینده که انگار نیستند در این دنیا. و گفتم: سپاس که این همه راه آمده اید تا همین پرسش را مطرح کنید اما ایکاش همزمان به سراغ صاحب نامانی می رفتید که از همان سالها که من بر خروشیده ام آنان سکوت اختیار کرده اند و از آنان می پرسیدید شما چرا ساکت اید؟ عجبا که این سکوت اختیارکردگان همچنان مقبول شمایند و بخاطر همین سکوتشان از پرسش های اینچنینیِ شما برکنار.

هفت: با عبور از راه بندان آشوبنده ی همت، رفتم به سمت روستا و زادگاهم. پدر و مادر را زیارت کردم و دیرهنگام شب باز آمدم. چشم به راه شمایم در نمایشگاه. به صفحه من در فیسبوک هم سر بزنید:

https://www.facebook.com/m.nourizad
ایمیل؟
mnourizaad@gmail.com
محمد نوری زاد
یازدهم اردیبهشت نود و سه – تهران