یک: این بگویم که من پنجشنبه و جمعه را به قدمگاه نمی روم. دوشنبه ی آینده را نیز. یک جوان شهرستانی – که من تا کنون ندیده امش – چندی است مصرانه مرا به جشن عروسی اش فرا خوانده. هرچه تلاش کردم او را متقاعد کنم که مرا با قدمگاه سر و سرّی است و غیبت من ای بسا به گسستنِ ریسمانی منجر شود که من به تابیدنش مصرّم، نشد که نشد. پس دوستان حواسشان باشد که من این روزها را در قدمگاه نخواهم بود. یکی همین پنجشنبه و جمعه را، و یکی دوشنبه ی آینده را که باید به شهرستان و مجلس عروسی آن جوان نیکبخت بروم. مابقی روزها را هستم تا نوروز. به احتمال زیاد، نوروز را نیز به قدمگاه نخواهم رفت. خبرتان می کنم.

دو: در راهِ رفتن به قدمگاه، به مردی برخوردم شصت ساله. از کارکشتگان وزارت خارجه بود و از مطرودین و مغضوبین و زندان رفته های سال 88. تخصصش دیپلماسی غربی بود. جوری که همه ی مدیران و مدیرکل ها و معاونان و حتی بسیاری از سفرا و خلاصه آدم های شاخص این حوزه را می شناخت. صحبت از دیدار خانم کاترین اشتون شد با مادر ستار بهشتی و خانم نرگس محمدی. و تعدادی دیگر که نمی دانم چرا همگان شرم دارند از این که اسمشان را علنی کنند.

و صحبت از الم شنگه ای شد که برادران لاریجانی به پا کرده اند و بازی طنزی که نکبت زدگان مجلس بدان داخل شده اند و مثلاً برافروخته شده اند که چرا خانم اشتون با اهالی فتنه مخفیانه و خارج از عرف دیپلماسی دیدار کرده است. دوست وزارت خارجه ای ما گفت: هر شخصیت سیاسی و حتی غیرسیاسی در تراز الف و ب اگر بخواهد به ایران بیاید، یا هرمسئول ایرانی در همین تراز اگر بخواهد بخارج برود، مستقیماَ وحتماً وزارت اطلاعات و درجاهایی اطلاعاتِ سپاه در جریان اند بی واسطه.

به داستان ممنوع الخروجی من و دوستان دیگر اشاره کرد و گفت: حتی سفر سرمایه داران داخلی و خارجی نیز درهمین چارچوب جا می گیرد. وگفت: مثلاً خروج آدمی مثل خاوری، بی واسطه و اساساً توسط خودِ اطلاعات انجام شد. خاوری نمی توانست بدون هماهنگیِ اطلاعات و سپاه ازکشور خارج شود. چرا؟ چون خاوری کپسولی از اطلاعات و زد و بند با همین آقایان بود و باید از صحنه بدر برده می شد این کپسول. تا هم اطلاعات از دسترس خارج شده باشد و هم پولها بالا کشیده شود و هم به اسم خاوری سند زده شود.

دوست وزارت خارجه ای ما ادامه داد: داستان ملاقات خانم اشتون با مادر ستار بهشتی و دیگرانی از این دست، آنهم دراین تراز، مطلقاً چیزی نیست که ناگهانی صورت گرفته باشد. این ملاقات از چهار پنج ماه پیش سند خورده و امضای آقای ظریف و هیأت همراه پایش نشسته. ما به اینها در اصطلاح دیپلماسی می گوییم: پیش شرط. این ملاقات ها و ملاقات های دیگری که در راه است، تعلق به همین پیش شرط های توافق ژنو دارد.

پس این پرپر زدن های جنابان چیست؟ اینها برای مصرف داخلی است. دوست وزارت خارجه ای ما گفت: حتی همین هیاهوهای داخلی نیز مورد بحث قرار گرفته. که چه؟ که یعنی به طرف مقابل گفته شده یک وقت از هیاهوهای داخل ایران مکدر نشوند. و گفته اند: فرهنگ مردم ایران اینگونه است که حتماَ باید اینجوری اقناع شوند.

من از جناب جلیلی پرسیدم. که خدا وکیلی این فرد، چه نسبتی با مقوله ی دیپلماسی داشت که وی را برسر شورای عالیِ امنیت ملی گماشته بودند با آن نشست های پوک و بی خاصیتش با اشتون؟ گفت: جلیلی را اگر در اقیانوس سیاست فرو ببرند، او مطلقاً از فهم سیاسی مرطوب نمی شود. وگفت: جلیلی، مدیر حراست وزارت خارجه بود. کسی که مسئولیتش مراقبت های امنیتی و حراستی بوده.

یک چنین فردی، که هرگز نیز شمّ سیاسی نداشته و ندارد، درست زمانی برگزیده می شود که رهبر شخصاً مدیریت هسته ای را خود بدست می گیرد. جلیلی، پیشنهاد سپاه و اطلاعات بود و منتخب رهبر. وچون بلد نبود از پس مراودات معمول و متداول جهانی برآید، خودشان زدند یک چند نفری را به اسم دانشمند هسته ای کشتند و ریسمان آه و فغانش را دادند دست جلیلی تا از این زاویه مگر روضه ای بخواند که این هم کارگر نیفتاد.

سه: باران می بارید و من سپید پوش و پرچم به دوش قدم می زدم. شدت باران جوری نبود که مرا بیازارد. به خود می گفتم: این همه شعرا و نویسندگان و ترانه سرایان و خوانندگان از ” قدم زدن در زیر باران ” سروده اند و نوشته اند و خوانده اند، خب این باران. قدم بزن تا می توانی.
چهار: راننده ی یک تاکسی سبز، مرا صدا زد که بیا جلو. رفتم. لهجه ی شیرین گیلکی با او بود. پرسید: تا کِی؟ و سکوت کرد تا پاسخ مرا بداند. من منظورش را فهمیدم اما پرسیدم: تا کی چی؟ گفت: تا کی می خواهی ادامه بدهی؟ و گفت: یک ماه است که من تو را اینجا می بینم. مگر تو زندگی نداری؟ زن و بچه نداری؟ آسایش نداری؟ نمی خواهی آب خوش از گلویت پایین برود؟ با اینها در افتاده ای که چه؟ در این مدت یکی آمده بگوید خرت به چند من؟ وگفت: من از اینجا رد که می شوم تنم می لرزد مبادا تلق تولوقی بکنم جلویم را بگیرند دِ برو که رفتی. و همان پرسش نخست را تکرار کرد: تا کی؟ که گفتم: تا جایی که رمق دارم. طولانی به من نگریست و دستش را جلو آورد و با طعم قشنگ لهجه ی گیلکی اش مرا نواخت: موفق باشی.

پنج: جوانی با موتور آمد. یک شاخه گلِ رُزِ سفید را که لبه ی گلبرگ هایش آبی رنگ بود از فرمان موتورش در آورد و به دست من داد. پیش از این او یک بار به دیدن من آمده بود و گفته بود که: به داستان نویسی روی برده و مطلبی نوشته به اسم: رهبرگولاخ من. هیکلی ورزشی داشت. تماشای آن هیکل آنهم در حال داستان نویسی برایم شوق انگیز می نمود. دست به زیر لباسش برد و برگه های کاغذی را که در پوششی پلاستیکی جا داده بود، در آورد و گفت: این نسخه ای از داستان رهبر گولاخ من است. پرسیدم: گولاخ یعنی چه؟ گفت: یعنی خیلی بزرگ اما قناس.

همانجا زیر باران کمی صحبت کردیم. حرفهایش شنیدنی بود: یک روز که خیلی به هم ریخته بودم تصمیم گرفتم پارچه ای بردارم و از یک دکلِ مخابرات بالا بروم. آنقدر آنجا بمانم که همه ی خبرنگاران و خبرگزاری ها خبردار شوند اما دوستم فلانی منصرفم کرد. به من گفت: مردم را از این که به شما دل بسته اند پشیمان نکنید. او که رفت، داستان سه برگی اش را قدم زنان خواندم. انقلاب و بعد انقلاب و ماجرای سال 88 و برآمدن موجودی به اسم احمدی نژاد را داستان کرده بود. وی در این سه برگ، احساسی غلیظ را در ظرفی سوراخ ریخته بود. او هنوز باید می آموخت.

شش: باران شدت گرفت. کوله و زیر انداز فسفری را کوچاندم به زیر پل. در بزرگراه، یک پسر بچه ی دبستانی که سرش را از اتومبیل بیرون آورده بود داد زد: نوری زاد؟ که یعنی تو نوری زادی؟ با تکان سر پاسخش دادم که: بله. کلی ذوق کرد و به سمت راننده که احتمالاً پدرش بود برگشت و چیزی گفت.

پسرکی چهار پنج ساله دم درِ خانه ای درهمان نزدیکی ایستاده بود و بارش قطره های باران را برکف دستش تجربه می کرد. دستم را بالا بردم و داد زدم: سلام، باران را دوست داری؟ که پسرک کمی به من زل زد و مثل ارشمیدس که قانون اجسام شناور را کشف کرده باشد، جیغ کشان به داخل دوید و یازده مرتبه داد زد: نوری زاد، نوری زاد و با دخترکی هفت ساله بیرون آمد و مرا به او نشان داد. دخترک که پاک غافلگیر شده بود از تماشای هیبت من وا رفت. مثل این که وزنِ هیجان و سروصدای پسرک، کنجکاوی او را برنیاورده بود. دخترک شاید به موشی هیولایی یا دایناسوری اعتنا بسته بود.

هفت: پیمانکاری سی و پنج ساله با چند جوان، پل عابر را رنگ می زدند. رنگ زدن در زیر باران را ندیده بودم که دیدم. یک جور تف مالی مهوّع. به جوانی که رنگ می زد و پیش می رفت، شره های رنگ را که به ضربِ قطره های باران از نرده ها جدا می شد و بر کف زمین می خزید نشان دادم و گفتم: پسرم، این رنگ راه افتاده ببین. خودش شرمنده بود. گفت: چکار کنم. به من گفته بزن برو جلو. به پیمانکار گفتم: یک تابلویی یک نوشته ای اینجا بگذارید تا مردم رنگی نشوند. سری تکان داد که بله. باران که شدت گرفت، بساطشان را جمع کردند و رفتند.

هشت: برخی از دانش آموزان و رهگذران با دست و لباسی رنگی شده پایین می آمدند و نمی دانستند با آن رنگِ نابجا چه بکنند. شده بودم نگهبانِ پل عابر. به همه هشدار می دادم که: مراقب باشید رنگی نشوید. به دخترجوانِ دانشجویی همین را گفتم. در جوابم گفت: شما هم مراقب خود باشید. برف پاک کن اتومبیل ها فعال بود و صدای شرپ شرپ شان بلند. کاش برای عینک ها هم چیزی شبیه برف پاک کن می ساختند. سرباز دم در رفت و دیگری بجایش آمد. اگر گفتید این سرباز تازه وارد که بود؟ سرباز نوری زاد. که پیش از این چند باری دیده بودمش. نمی دانم چرا به او گفته بودند اتیکت روی سینه اش را بردارد. اتیکتی که برآن اسمش را نوشته بود.

نه: دو جوان از پل به زیر آمدند. هر دو بیست و پنج ساله بودند. یکی که چهره ای روشن و سپید داشت کلاهش را از سربرداشت. سلامی و علیکی و دانستم این جوان چهره روشن با خانواده اش در دوبی زندگی می کند. اهل لارِ استان فارس بود. یکی دو روز در لار به بستگانش سر زده بود و از همانجا آمده بود تهران به دیدن من. درون پاکی داشت. دوست همراهش تهرانی بود و او نیز پاک و ناز می نمود.

جوان چهره روشن پرسید: هدف شما چیست از این قدم زدن ها؟ واقعاً آیا قصدی شخصی در میان است یا اراده ای دیگر درکار است؟ گفتم: صورت ظاهرِ این قدم زدن های من، شخصی است. اما حتماً باطنی نیز دارد. که این باطن را بی کیاستیِ این اطلاعاتی ها برمی کشد. وگرنه اگر اینها کمی با کیاست آشنا بودند، در همان هفته ی نخست مرا روانه می کردند و اجازه نمی دادند صدای این اعتراض به گوش همه برسد. من اینجا هرچه باشد یک خط قرمز بزرگ را نادیده گرفته ام.

جوان چهره روشن گفت: روی سخنِ همه ی نوشته های شما به مسئولان است. چرا مردم را مخاطب قرار نمی دهید؟ این مردم اند که این مسئولان را بکار گرفته اند. این مردم اگر اصلاح شوند حتماً مسئولان بهتری برخواهند گزید. گفتم: پسرم، اصلاح مردم به این سادگی ممکن نیست. درهمان دوبی که تو هستی، سی چهل پنجاه سال پیش مردم شتر سوار می شدند و اصلاً چیزی به اسم نظافت سرشان نمی شد و آداب مراوده با هم را نداشتند چه برسد به فهم آداب جهانی.

درهمان دبی، رفته رفته مدیرانی برسر کار آمدند که: وطنشان را دوست داشتند و بنا برغارت نداشتند. و اکنون دبی را بجایی رسانده اند که اگر رهبر ایران به آنجا سفر کند، حتماً از شرم سر به زیر می اندازد. وگفتم: همین قطر را بگو. که فهمی که در کله ی کوچکِ مدیران قطری است، در کلّ کله ی مدیران ما و آخوندهای بزرگ و کوچک ما نیست. چرا؟ چون فهیمان و نخبگان و دلسوزانِ ما را تارانده اند تا پخمگان و غارتگران بر کلیت کشور چنگ اندازند.

ده: باران یک نفس می بارید و من یک نفس قدم می زدم. خیس آب شده بودم. از سر و رویم آب می چکید. جوان ورزشکاری از مقابل می آمد با ساکی در دست. برازنده می نمود. یا از باشگاه می آمد یا به باشگاه می رفت. شاخه گل را تقدیمش کردم و گفتم: این برای شما. مگر می توانست نگیرد با تعجبی که ناگهان برچهره اش نشست و لابد این را می پرسید که: مناسبتش چه است؟

محمد نوری زاد
بیست ودوم اسفند نود و دو – تهران

به سایت نوری زاد:
Nurizad.info
به صفحه ی نوری زاد در فیس بوک:
https://www.facebook.com/mohammadnourizad
و به صفحه ی نوری زاد در گوگل پلاس سربزنید:
https://plus.google.com/112895614620528557071
mnourizaad@gmail.com ایمیل شخصیِ محمد نوری زاد: