اشاره: 

من امروز صبح هر چه کردم نتوانستم نوشته ام را منتشر کنم. یا مشکل از سرعت اینترنت بود یا از فیلتر شکن قدیمی من. رفتم قدمگاه و برگشتم. و اکنون، این شما و این نوشته ی امروز من. عکسی که با این مطلب می بینید، جوانی به اسم ” بهروز براتی ” برایم ارسال کرده است. سپاس از وی.

با احترام: محمد نوری زاد

یک: یک پراید آمد و در کنارم توقف کرد. دو نفر سرنشین  داشت.  دو مرد. یکی پنجاه ساله بود و یکی که رانندگی می کرد، جوانی بود لاغر و بلند قامت با ریشی برصورت.  که همه اش می خندید و دندانهای درشت و منظمش  را با هرخنده  نشان من می داد و آفرینِ مرا برمی کشید از آن دندانهای سفید و سالم و ردیف. راننده یِ دندان قشنگ،  سرش را جلو کشاند و گفت: آمده ایم به شما سربزنیم و به شما خسته نباشید بگوییم. شهرستانی به نظر می رسیدند. ته لهجه ی دندان قشنگ این را می گفت. حالا کدام شهرستان، ندانستم.

 از آنان تشکر کردم. که به زحمت افتاده بودند. جای درنگ اما نبود. سربازِ دم درهشدار می داد. به همین یک جمله هم که نمی شد اکتفا کرد. پس چه؟  برویم سراغ جمله ی دوم. چه بود مگر؟ یک پرسش. که دندان قشنگ پرسید: بنظر شما  این مملکت  بجایی می رسد با این وضعیت؟  گفتم: اگر بخواهیم سرمان را بیندازیم  پایین و مثل  آدمک های کوکی  برویم و برگردیم و هرازچندی  یک معلق هم بزنیم،  نه، این مملکت بجایی که نمی رسد ازهمین هم عقب تر خواهد نشست. چرا؟ چون این مملکت  مثل بدنی است که مرتب خونش را می کشند و هیچ  به تقویت و به جایگزینیِ آن خونِ مکیده شده نمی اندیشند.

دو: به جوانی برخوردم که بیست و سه چهارساله می نمود.  موهای سرش را کوتاه کرده بود. کوله ای به دوش داشت و گرمکنی خوش رنگ به تن. کارشناسی ارشدش را در رشته ی هوا فضا از کانادا گرفته بود. تصور کنید شاگرد ممتاز یکی از دانشگاههای تهران رفته کانادا و همانجا به تحصیلش ادامه داده و صرفاً بخاطر ایرانی بودنش از ورود به رشته های خاص باز مانده است. برگشته بود به کشورش  تا مگر در اینجا کاری سراغ گیرد. به هیچ کجا راهش نداده بودند. چرا که مثلاً ورود به صنایعِ هوا فضا اگر در هرکشوری به میزانِ غلظتِ  علمیِ داوطلبان بند است، دراینجا به رابطه و به غلظتِ  غلیظِ حزب اللهی بودن.

پس علم و تخصص چه می شود؟ چه گفتی؟  تخصص؟  مگر آخوندهای ما  تخصص دارند که درهرکجا  حضور دارند؟  شما بگو مثلاً صنایع شیرِ ما  چند تا آخوند داشته باشد خوب است؟ یا همین  داستان دانش هسته ای را بگو که ناگهان از داخلش، غوغای بد قواره ای بیرون زد با عنوان: “همایش ملی فقه هسته ای”!  آخر مگر فقه هم هسته ای می شود پدرآمرزیده؟ یا مگر در هسته هم فقه پیدا می شود؟ چرا که نه؟ شما انگشت بر هرچه که بگذارید، فقه آنجا حضور دارد. و این نیکبختیِ ما ایرانیان است که از این نعمت والا برخورداریم و دیگران بی نصیب اند چه جور!

این جوانِ نخبه، از بورس های تحصیلیِ جوانان خاصِ ایرانی می گفت  در کانادا. که سی تا سی تا و چهل تا چهل تا، بعضی از دانشگاههای مطرح  کانادا را قرق کرده اند. جوانانی که از آقا زادگان و سفارش شدگان و نورچشمی ها هستند و در آنجا به مفت درس می خوانند و ماهیانه  نیز دریافت می کنند. همه هم با ظاهری یکسان. چگونه؟  پیراهن ها، روی شلوار. تسبیح،  به دست. ریش؟ مختصری.  چفیه؟ نه، این یکی را بی خیال شده اند در آنجاها.

سه: پدر و پسری از مقابل  آمدند و از کنار من رد شدند. پدر، شصت ساله  بود و مثل من سپید موی. و پسر، جوان و بیست و پنج ساله. هردو توقف کوتاهی کردند و دست دادند و سلامی گفتند. پدر درآمد که: ما هم  مثل شما  خس و خاشاکیم. یا به قول اینها  فتنه گر. وگفت: امیدوارم به زودی توفانی دربگیرد و همین  خس و خاشاک چشمانشان را کور کند.

چهار: اتومبیل ها در بزرگراه ویژ ویژ کنان می رفتند و می آمدند. راننده ای که  به شدت برافروخته بود و با حرارت دستش را تکان می داد، رو به من داد کشید:  بخدا اگر یک مو از سرتو کم شود، من یکی….. که سرعتش زیاد بود و ما بقی خط و نشانش را با خود برد.

پنج: بانویی – به قول حاکمیت: بد حجاب –  اتومبیلش را در کناره ی بزرگراه نگه داشت و پیاده شد و به طرف من آمد. بشدت منقلب بود. صدایش می لرزید. گلوی بغضش را گرفته بود تا مبادا وا بشکفد. گفت:  من نه برای شما شیرینی آورده ام نه گل. چرا که گل و شیرینی  لیاقتِ  قدم و قلم و ادب  شما را ندارند. وگفت:  دخترم را آورده ام به  تماشای یک مرد.

دخترش پیاده شد و آمد جلو. بیست و سه چهار ساله بود. بانوی بغض در گلو گفت: من با نوشته های شما زندگی می کنم. کاش شهامتش را داشتم که در کنار شما با شما باشم. گفتم: همین که به اینجا آمده اید نشان می دهد که خیلی با شهامت اید. گفت: اسمم سعیده است و اخیراً تغییرش داده ام به ….

وگفت: بخاطر شغل همسرم، مجبورم مراعات کنم خیلی چیزها را. که اگر این محدودیت نبود حتماً درکنارتان بودم و به همه نشان می دادم که آزادی، دم دستِ ماست و کافی ست به طرفش دست دراز کنیم و بهایش را بپردازیم. وگفت: من با شما که هستم، با ادبم، شجاعم، صبورم، انسانم. آن دو رفتند و سوار اتومبیل شدند. با بغضی که مادر با خود آورده بود و با خود نیز می برد. از کنار من که گذشتند، به احترامشان  دست برسینه نهادم و سپاسشان گفتم.

شش: درحینِ قدم زدن، به خواهر ستار بهشتی زنگ زدم. وی هماره مرا ” بابای خوبم” خطاب می کند. به او گفتم: دخترم، حیف که شماره ی خانم کاترین اشتون را ندارم، وگرنه زنگ می زدم و به او می گفتم: زیارت قبول! چرا که زیارت جمالِ مادرشما توفیق می خواهد. توفیقی که مردان صاحب نام و بلند آوازه ی ما آن را نداشته اند و نیزنخواهند داشت.

هفت: آن جوان مسیحی که دیروز به دیدنم آمده بود با دسته گلی و انجیلی و نامه ای، این بار نیز آمد. با بانویی همراه. جوان مسیحی گفت: آمده ایم از شما انرژی بگیریم. این را اما نگفت که خودش و آن بانوی همراهش مرا سرشار از شادابی و نشاط کردند. جوان مسیحی گفت: شما به تنهایی جور یک ملت را به دوش می کشید. گفتم: من کارشاقی نمی کنم. من برای اموالم اینجا هستم. گفت: خودتان می دانید که اینگونه  نیست. بانوی مسیحی به مرد جوان اشاره کرد و گفت: مرا آورده که شما را ببینم. آن دو، می رفتند و برمی گشتند و برای من دست بالا می بردند.

دریک مطلبی نوشته بودم که من با نگاه و نظر استاد مطهری مخالفم که این شعر را نقد کرده: چنان با مردمان سرکن که بعدِ مُردنت عُرفی / مسلمانت به زمزم شوید و هندو بسوزاند. که چه؟ که یک مسلمان نمی تواند همه اش جاذبه باشد. باید یک جاهایی دافعه نیز داشته باشد. می گویم: ما مسلمانها  وبویژه ما شیعیان  اساساً نمی توانیم  جاذبه ی فراوانی داشته باشیم. چرا؟ چون قدم به قدمِ اطوار ما با خشونت عجین و همراه است.

در یک قلم شما نگاهی بیندازید به همین زیارت عاشورا که مطلوب همگانِ علمای شیعه است  و ببینید مگر می شود از این زیارت که سرتا به انتهایش  لعن و نفرین و انتقام است، چیزکی به اسم جاذبه  برکشید؟ می گویم: ما مسلمانها  چون بلد نیستیم  و چون نمی توانیم که جاذبه داشته باشیم، در نقطه ی مقابل به ریسمان دافعه چنگ می زنیم. بطور مشخص دراین سالهای پس ازانقلاب، ما  آنچنان به شلاق دافعه دست برده ایم که کم مانده  به اسم نمایندگان خدا، العیاذ بالله خود خدا را نیز برزمینش بخوابانیم  و پیش چشم خلایق شلاقش بزنیم.

دراین سالهای شقاوت، ما به اسم اسلام، برای سنیان و مسیحیان و یهودیان و زرتشتیان و بهاییان و کمونیست ها و حتی برای خود شیعیانِ کشورمان آنچنان سفره ای از نفرت و پلشتی گسترانیده ایم که هیچ دشمن قسم خورده ای نمی توانست اینگونه به صورتِ اسلام و مسلمانی که نه، به صورت انسانیت  تیغ بکشد. سخن گفتن از جاذبه در این میان، بسی طنز نمی نماید آیا؟

یکی از من پرسیده بود: درآینده اگر مردم به یک دولت و یک سیستم غیراسلامی رأی بدهند  شما چه می کنید؟  گفتم: چه می کنم؟ خب، یک  این که به آن مردم – که خود نیز از آنانم – آفرین می گویم. چرا که  این نیم جانِ مسلمانی را از زیر دست و پا بدر برده اند. دو این که  برخلاف جناب مصباح یزدی، جانم را برای انتخاب مردم – که قطعاً بهترین انتخاب درشرایط آزاد است –  فدا می کنم. هرچه که باشد.  وسه این که: من – نوری زاد – بسیار بسیار بیش از آنکه به اسلام و اسلامیت مکلف باشم، به انسانیت مکلفم. که در باور من، گفتِ اسلام نیز همین است. منتها آیت الله های ما بدون پیمودنِ منازل انسانی، جهیده اند و برسرِ چیزکی به اسم اسلام فرود آمده اند و فی الفور به حلال است و حرام است و جایزاست و جایز نیست دست برده اند.

هشت: مردی چهل و پنج ساله و چارشانه با کت و شلواری تیره به تن،  و ته ریشی به سیاهی می زد، و ساکی بزرگ در دست، درکناره ی بزرگراه  ازیک اتومبیل پیاده شد و همانجا به انتظار ماند. احتمالاً با دوستی هماهنگ  کرده بود تا به آنجا بیاید و ببردش. درست درهمین هنگام، مردی آمد سیاهپوش با قامتی کوتاه و ته ریشی سیاه  و دندانهایی نیم سوز و نا مرتب  و جای زخمی در گردن. هرچه که صورت این مرد، نازیبا می نمود، درونش پاک و زلال بود. که او، درهمان چند جمله ی نخستش، مرا به تماشای درون پاکش برد ومرا با خیرخواهی اش آشنا کرد. مرد زلال گفت: من یک سئوال از شما دارم می خواهم ببینم  چطور شد نوری زادِ راویت فتح  کارش به اینجا  کشید؟

دست برشانه ی مرد زلال نهادم و پرسیدم: چرا سیاه پوشیده اید؟ گفت: بخاطر فوت بستگانم. تسلیتش گفتم. پرسید: برای من سئوال است که محمد نوری زاد با آن سابقه در جنگ درجهاد سازندگی در انقلاب که من با فیلمهای او با محرومین  با بشاگرد با جنگ آشنا شدم، چرا باید کفن بپوشد و بیاید اینجا و خودش را مضحکه ی خاص و عام کند؟ و نتیجه گرفت: این در شأن شما نیست آقای نوری زاد. کمی فکر کن ببین چه می کنی و آب به آسیاب که می ریزی. تو داری برای یک عده از خدا بی خیر خوراک تبلیغاتی درست می کنی. وگفت: من جنوبی ام. خودم هفت سال از هشت سال جنگ را در جبهه بوده ام. دو برادرم شهید شده اند. مادرم هشتاد سال سن دارد. این مادر هشتاد ساله یک حرف دارد که همیشه  آویزه ی گوش من است. چه؟ وقتی اوضاع مملکت  در سال 88 شلوغ شد، مادرم گفت: این اولاد پیغمبر آیا به دین جدش جفا می کند و این فتنه گران خدمت؟ معلوم است که نه.

همسر مرد چارشانه با یک اتومبیل ال نود آمد. صندوق عقب را وا کرد و مرد چارشانه ساک بزرگ را درآن جای داد و خودش خیز برداشت وسط بحث که: ببین آقای نوری زاد، من همین الآن متوجه شما شدم. شما داری به این نظام ظلم می کنی. چهل تا نامه نوشته ای از گل بالاتر به تو نگفته اند. این یعنی چی؟ یعنی این که نظام نمی خواهد با تو درگیر شود. یعنی نظام  برای تو اعتبار قائل است.  آخرچرا قدر خودت را نمی دانی؟

کمی بعد، یک مرد چهل ساله با صورتی تراشیده و روشن و نیزچند ثانیه بعد ترش،  یک مرد چهل و پنج ساله ی تیره پوست  آمدند و شدیم پنج نفر. سکوت این دو نفرِ آخری نشان می داد که از طرفداران من اند و آمده اند به دیدار و حالا با این گفتگو مواجه شده اند. با همسر مرد چارشانه که  قامتی کوتاه داشت و مانتویی سرمه ای به تن، وبحث را با کمی فاصله اما بی آنکه  سخنی بگوید تعقیب می کرد شدیم شش نفر. دو مأمور حفاظت فیزیکی نیز با اتومبیل پژو 206  خود آمدند و از دور به غوغای بحث ما نگاه کردند اما جلو نیامدند. شدیم چند نفر؟ هشت نفر.

سرو صدا بالا گرفته بود آنچنان که رهگذران نیز بدینسوی می خرامیدند و با کنجکاوی بدان غوغای نامعلوم می نگریستند. مرد زلال و مرد چارشانه دست به دست هم داده بودند تا مگر نوری زاد گمراه را به راه آورند.

مرد زلال مرتب به ” این راهش نیست ” تأکید می ورزید و خیرخواهانه مرا به راهی دیگر – که خودش نیز از آن خبرنداشت – ترغیب می کرد. مرد چارشانه اما درعین دوستی و رفاقت، به من از زاویه ای می نگریست که گویا جذامی ام و ناغافل از جمع جذامیان بدر رفته ام و دراینجا سپید پوشیده ام. از مرد چارشانه پرسیدم آیا شما اطلاعاتی هستید؟  گفت: نه، من شیرازی ام وهمین حالا دارم از چابهار می آیم. وبرای اثبات  ادعای خود رفت و از داخل کیفش ته بلیط هواپیما را آورد و داد دستم و گفت: من  کارشناس ارشد منابع آبم در شیراز و مطیع و مخلص مقام عظمای  ولایت. و شعار داد: خط مستقیم  یعنی خط  مقام عظمای  ولایت  که  جانم فدایش  باد.

گفتم: این خط مستقیم اما هیچ ربطی به مقام عظما ندارد. که اگر اینجور باشد باید میلیارد ها انسان از ابتدای تاریخ تا آینده از بیخ منحرف بوده باشند و نیز باشند. و تأکید کردم: دوست من،  شما بیا و طرفدار حق باش و نه افراد. که اگر در بند افراد باشی از حق بازمی مانی. حق یک مفهوم ثابت است و افراد متغیر. شما بیا جانب حق را بگیر. مگر این که افرادی در مسیر حق باشند. که در اینصورت خواستنی اند.

مرد چارشانه گفت: تو به اسلام وبه این نظام خیلی ضربه زده ای نوری زاد. بیا و به آغوش نظام برگرد. نمک خورده ای نمکدان مشکن. رو کردم به همسرش که مجذوب بحثی بیهوده بود. به وی گفتم: شوهر شما راست می گوید آیا؟ پرسید: چه می گوید مگر؟  این که منِ نوری زاد به اسلام و این نظام  ضربه زده ام. محکم سرش را بالا انداخت و گفت: نه. به چارشانه گفتم:  شنیدی چه گفت همسرت؟  من میان شما زن و شوهر جدایی می اندازم. هرسه خندیدیم. مرد زلال از ورود مرد چارشانه به بحث حالی گرفته بود و با صدای بلند و پرشتاب مرا به راه می خواند و به شأنی که دراینجا خراش می خورد هشدارم می داد.

مرد چارشانه در آمد که: فلانی را می شناسی درشیراز؟ گفتم: شما آیا مجید توکلی را می شناسی درشیراز؟ گفت: بله. اما رفت سراغ فلانیِ خودش. این که: فلانی یک چند وقتی زندان رفت و ما همکاری کردیم و آب توبه برسرش ریختیم و اکنون دارد زندگی اش را می کند. گفتم: مجید توکلی چه؟ شما که شیرازی هستید آیا شده یکبار به منزل او رفته باشید و حال مادر بی نوایش را پرسیده باشید؟ گفت: نرفته ام اما  توبه  خوب چیزی است آقای نوری زاد. بیا و توبه کن برگرد سرِ خانه و زندگی ات  اینقدر خون به دل آقا و این امت شهید پرور نکن.

به چارشانه گفتم: شما بیا و تلاش کن به ذهن مبارکت یک فرصتی بده که غیر از مقام عظما و این نظام، یک چیزهای دیگری را نیز ببیند و تجربه کند. و به او گفتم:  راست می گویند که اغلب مردم، از همان منفذی فکر می کنند که: می خورند. و رو کردم به بانوی مکرمه اش و گفتم: شما چه می کشی با این مرد شریف در زندگی ات! باز هرسه خندیدیم.  مرد چارشانه اما برسرِ حرف خویش ایستاده بود: این نظام، نظام حق است و هرکه با او در افتد خودش را ضایع می کند. مرد زلال از این سخنان پر و بال گرفت و او نیز به همدلی پرداخت. مرد چارشانه  سرآخر به من رو کرد و گفت: من خیرخواه توأم نوری زاد. تو متعلق به این نظامی و می توانی به آغوش نظام برگردی.

چارشانه اینها را گفت و احتمالاً به گمان خود میخ اسلام و نظام را در قلب من محکم کرد و رفت. من ماندم و مرد زلال که حرف های مرا تأیید می کرد اما به هربهانه برمی گشت به : این راهش نیست.  مرد زلال نگران شأن من بود اما خود بچشم خود دید که رهگذارن و سرنشینان اتومبیل های بزرگراه چپ و راست احترامم می کنند و همدلی و همراهی شان را با صدای بلند بگوش من می رسانند. مرد زلال با تماشای شور و حال مردم کم کم از برج اعتراضش به زیر آمد و خود شد یکپا منتقد.

مثلاً به این ماجرای تاریخی اشاره کرد که: مردی به یکی از خلفا گفت  فساد زیاد شده یک کاری بکن. خلیفه گفت: یک این که من خبرندارم و دیگر این که توانم همین است که هست. مرد گفت: این من خبرندارم و نمی توانم  تکلیف را از شانه ی تو برنمی دارد. تو در جایگاه خلیفه در تک تک مصائب و مشکلات مردم سهیم و شریکی. و خودش این ماجرای تاریخی را به رهبر ربط  داد و گفت: من حرف ها و انتقاد های شما را قبول دارم آقای نوری زاد.  شما الفبای خیلی چیزها را به ما یاد دادی با نوشته هایت با فیلم هایت از آن قدیم که ما بچه بودیم.  اما این راهش نیست. بگرد و راهش را پیدا کن. موقع رفتن،  ازمن قول گرفت شبانه پیش از خواب  روی حرف هایش فکر کنم.

محمد نوری زاد

بیست ویکم اسفند نود و دو – تهران

به سایت نوری زاد:

Nurizad.info

به صفحه ی نوری زاد در فیس بوک:

https://www.facebook.com/mohammadnourizad

و به صفحه ی نوری زاد در گوگل پلاس سربزنید:

https://plus.google.com/112895614620528557071

mnourizaad@gmail.com ایمیل شخصیِ محمد نوری زاد: