مرزِ مویینِ دیوانگی

یکشنبه 4 اسفند – روز چهل و یکم

بی جهت دمِ درِ شمالی را حساس کردند این اطلاعاتی ها. من که کاری نداشتم الا قدم زدن. همیشه یک سرباز آنجا می ایستاد، دیروز اما چهارتا سرباز آوردند گذاشتن جلویِ در وکاغذ قلم دادند دستشان تا هر اتومبیلی اگر توقف کرد یا بوق زد یا راننده ای داد زد چیزی گفت، شماره اش را بنویسند. خودِ سربازها هم از این وضعیت عصبی شده بودند.

دیروزش شنبه ” بلند بالا ” آمد و مرا به پشت در ورودی خواند و گفت: بیا و با ما همکاری کن و این پارچه ی سفید را از تن در آور. و گفت: به همین زودی نامه ای از طرف دادگاه به منزل شما می آید. برای همسرشما. که برود دادسرا. قاضی، به رسم معمول، یک چند تا سئوال می پرسد و بعدش چی؟ هم وسایلش را تحویل می دهند و هم ممنوع الخروجی اش را رفع می کنند. و با انگشت، ردّ نوشته های روی پارچه ی سفیدی را که به تن داشتم تعقیب کرد و گفت: من مأمورم این دو تا خواسته ی یک و دوی شما را به نتیجه برسانم. که رسانده ام هم. می ماند خواسته ی شماره ی سه که ملاقات با وزیر است و برای آن هرچه خواستی بکن من مسئولش نیستم.

ومن، بلند بالا را باور کردم. چه کنم؟ من آدم هزار بار گزیده شده ام اما همچنان به آدم ها اعتماد می کنم. یعنی راستش را بخواهید به خودم گفتم: مگر می شود دستگاه عریض و طویلی مثل وزارت اطلاعات بخاطر یک موضوع ریزی مثل سه تا خواسته ی ناچیزمن، به دروغ متوسل شود؟ گرچه بازجوی هیولای من درهمان ایام بازجویی می گفت: ما آنقدر به مسائل شرعی مقیّد و پایبندیم که اگر بخواهیم دروغ بگوییم – تا یک متهم را فریبش بدهیم و تخلیه اش بکنیم – می رویم و از مراجعِ بنامِ کشور اجازه ی شرعی اش را می گیریم. با این همه، باور نمی کردم این بلند بالا نیز یکی از پازل های دروغ اطلاعات باشد. حالا این که چرا باور نمی کردم، این را شما بحساب نقطه ضعف من بگذارید. که: زود باورم و خوشبینم. من اساساً به مخاطبانم احترام می گذارم. هرکه هستند. چه بشود که من به یک نفر بگویم: شما دروغ می گویید. که البته اعتراف می کنم: به اطلاعاتی ها و سپاهی ها فراوان گفته ام.

شنبه، شب که از قدمگاه به خانه رفتم دیدم ابلاغیه ای آمده از دادسرا و ازهمان شعبه ی شش به اسم همسرم. راستش را بخواهید خوشحال شدم. احساس کردم این چله نشینیِ من جلوی اطلاعات، آنهم درست در روز چهلم دارد به نتیجه نزدیک می شود. به همسرم گفتم: مژده که ما داریم به آنچه که می خواستیم و حق مان بوده نزدیک می شویم. و برایش از اخلاق خوب قاضی شعبه ی شش گفتم و آن لهجه ی شیرین شمالی اش. از بلند بالا و زحمت هایش نیز.

صبح یکشنبه خودمان را رساندیم به اوین. من بیرون ماندم و همسرم به داخل رفت. چهارساعت بعد، با یک شماره ی مخفی به من زنگ زده شد. که همسرتان وسایلش آماده است شما هم بیایید داخل. رفتم داخل. به همان شعبه ی شش. همسرم را دیدم که سخت برافروخته است و بهم ریخته. بلند بالا و یکی از همکاران اطلاعاتی اش نیز بود آنجا بودند. قاضیِ شعبه ی شش بی اعتنا به همه چیز از اتاق آمد بیرون و رفت به اتاقی دیگر. ازهمسرم پرسیدم: وسایلت کامل است؟ مسئله ی گذرنامه چه شد؟ که دیدم برافروخت که اینها چهار ساعت مرا علاف کرده اند و آخرش می گویند به ما مربوط نیست.

وداستان، این بوده که قاضیِ شعبه ی شش با همان دعوت نامه ی رسمی، طعمه را می کشاند به دفترش و بی آنکه کلمه ای با او سخن بگوید و او را حتی ببیند، در رفتاری غیرقانونی و هماهنگ، می سپاردش به بلند بالای اطلاعاتی و همدستش. که همین قاضیِ شعبه ی شش، یک ساعت و نیم با بلند بالا جلسه داشته و همسرم در راهرو چشم انتظاربوده. سرآخر بلند بالا از جلسه با قاضی بیرون می آید و همسرم را به اتاقی دیگر در ساختمانی دیگر می برد و کاملاً در نقش یک بازجو شروع می کند به بازجویی در برگه های بازجویی. و این که شوهر شما با گردن کلفتی می خواهد به خواسته هایش برسد و با گردن کلفتی هم کاری از پیش نمی رود.

پایان این مقال را بلند بالا به خود من گفت. آنجا که همسرم کاغذ وقلم را پرتاب کرد طرفِ بلند بالا و گفت: من درخواست نمی نویسم. و داد زد: نه وسایلم را می خواهم نه رفع ممنوع الخروجی را. بلند بالا مثلاً شرمگنانه به من گفت: امروز متوجه شدم که مسئله ی ممنوع الخروجی همسرتان به این قاضی مربوط نیست و باید مقامات بالا نظر بدهند. خوب حالا چه باید کرد؟ همسرتان باید درخواستی بنویسد به همان مقامات بالا تا بررسی شود. گفتم: شما گفتی کار تمام است که. گفت: من فکر نمی کردم اینطور بشود. واین، یعنی ورود به یک تسلسلِ باطل. بی هیچ انتها. بلند بالا خودش می دانست اوضاع از چه قرار است اما دروغ می گفت. او البته به وظیفه ی مقدس اطلاعاتی اش عمل می کرد. بلند بالا در همان لحظه که با من سخن می گفت، به تولید دروغ مشغول بود. مثل همیشه. و من چه خام بودم در این سن و سال.

زدیم بیرون. بی آنکه از این همه صرفِ وقت و هیاهو نتیجه ای گرفته باشیم. قاضیِ شعبه ی شش، تنها دو دقیقه، آنهم در حین قدم زدن و انجام کارهای دیگرش با همسرمن سخن گفته بود. و عجبا همسرم را با یک فاطمه ملکیِ دیگر اشتباه گرفته بود و مرتب اصرار می ورزیده که شما اینجا پرونده داشته ای و ما با وثیقه تو را آزاد کرده ایم. همسرم هرچه تقلا می کند که من کجا و بازداشت و وثیقه کجا؟ بعد معلوم می شود نام پدر آن بانویی که قاضیِ محترم در ذهن داشته، یکی دیگر است و ربطی به همسرمن ندارد.

قاضیِ شعبه ی شش را اگر بخواهم توصیف کنم این می شود: یک قاضیِ آینده نگر و مشتاقِ ترفیع پشتِ ترفیع. یک چنین قاضی ای هرگز نمی تواند مستقل باشد. چرا که آینده داشتن برای یک چنین قاضیِ آمده از شهرستان، حتماً به ” هماهنگی” های همه جانبه معطوف است. و او، خواسته بود هماهنگ باشد تا مستقل.

رفتیم خانه و من رفتم قدمگاه. حالا دیگر اوضاع فرق کرده بود. بلند بالا جرأت آفتابی شدن نداشت. او در این مدت به من فراوان دروغ گفته بود تا به هرشکل ممکن مرا از سپید پوشی و حضور درآنجا باز بدارد. ومرتب به نکته های مثلاً خاص اشاره کرده بود و پیشاپیش از من قول گرفته بود که اینها را ننویس. ومن قول داده بودم و ننوشته بودم. دستِ بلند بالا و همکاران عملیاتی اش برای من رو شده بود. با آن حکم جلب های تقلبی شان.

کوله و زیر انداز را درجای همیشگی گذاردم و سپید پوش و پرچم به دوش رفتم طرف سرباز نگهبانِ دم در و دستی برایش بالا بردم و به دلِ یک روزِ حساس و پرتنش پای نهادم. بازی تازه شروع شده بود. کمی بعد دیدم این یک سرباز، شد چهار تا. سرنگهبانِ کلاه قرمز نیز آمد تا خود این عملیات مسخره را رهبری کند و با چهره ای عبوس همه را از اطراف من بتاراند. و حتی اگر اتومبیلی بوق زد و سرنشینانش چیزی به من گفتند، شماره ی پلاکش را بنویسد.

شاید شماره ی سی چهل اتومبیل را نوشتند در آن سه چهار ساعت. من هرلحظه احتمال می دادم ماجرایی رخ بدهد. مثل چی؟ مثل هجوم اطلاعاتی ها و بردن من با یک حکم جلب جدید. چرا؟ چون قدم زدنِ یک سپید پوشِ پرچم به دست برای اطلاعاتی ها، قدم زدن برخط قرمزهایشان بود و خراشیدنِ همان خط قرمزها. انگار من نه بر زمینِ جلوی در، که برسلولهای عصبی شان راه می رفتم. واین، نه چیزی بود که بشود تحملش کرد و به تداومش تن در داد.

به هیچکس اجازه نمی دادند در کنار من بایستد و به هیچ راننده ای و سرنشینی نیز اجازه نمی دادند تک جمله ای به سمت من بپراند. فوراً می راندنش یا با عصبیت شماره اش را می نوشتند و راهی اش می کردند. درآن بلبشوی عصبی، بانویی کهنسال که پالتویی قهوه ای به تن داشت، از کنارم گذشت و یک ” درود به شرفت ” نصیب من کرد. پاهایش درد می کرد و کمی می لنگید. این بانو، درآن غوغای سربازان، پنج بار دیگر به پنج بهانه ازکنار من گذشت. آخرین تک جمله که نه، تک کلمه ای که گفت، آتشم زد. و گلوله ی بغضی در گلویم جا نهاد. مگر چه گفت؟ کوچیکتم.
چیزی به پایان روز نمانده بود که دیدم یک پژوی سفید از داخل آمد و جلوی صفحه ی فلزی توقف کرد. این صفحه ی فلزی از زمین بالا آمده و با تأیید هویت کارکنان به زیر می رود و راه عبوراتومبیل هایشان را می گشاید. کمی بعد کله ی دو نفر را دیدم که با شتاب از داخل به سمتِ در می آمدند. احتمال دادم این کله ها با من کار دارند. به دم در که رسیدند، دیدم یکی از کله ها به مردی پنجاه و چند ساله و سراسیمه تعلق دارد و آن دیگری به جوانی که محافظِ همو بود.

عصبیت سربازان خود بخود بزرگراه را آشفته بود. همه ی نگاهها به سمت من بود. که این دیگر کیست و این چه هیبتی است؟ مرد سراسیمه از همان دمِ در دست بالا برد و به من اشاره کرد که نزد او بروم. نرفتم. من باید از دمِ در پرهیز می کردم. اقلش این که با پای خود نباید به آنجا می رفتم. با زور و با گونی اگر می بردند ایرادی نداشت، من اما نباید با پای خود بدانجا می رفتم.

من که نرفتم، مرد سراسیمه خود پیش آمد. معلوم بود که سری در میان سرهای اطلاعات دارد. دست داد و با اشاره به پوشش سفیدی که بر تن داشتم و با اشاره به اتومبیل های بزرگراه گفت: آقای نوری زاد، این کاری که شما می کنید یعنی تشویش اذهان عمومی. تشویش اذهان عمومی هم یعنی جرم.

عجله داشت. انگار می خواست در مقایسه با بلند بالا به شیوه ی دیگری که شگردِ خودش بود رسوخ کند. گفتم: خوب چه ایرادی دارد، مرا طبق قانون مجازات کنید. به درِ ورودی اشاره کرد و با سراسیمگی گفت: برویم. گفتم: کجا؟ گفت: پیش قاضی، مگر نمی خواهی پیش قاضی بروی؟ به سمت اوین اشاره کردم و گفتم: قاضی آنجاست نه اینجا. و ادامه دادم: درضمن این را هم بگویم چه با حکم و چه بدون حکم، من دیگر با شماها جایی نمی آیم. مگر این که جنازه ام را جابجا کنید. وگفتم: به دوستانتان هم بگویید، اگر از شخص اول دستگاه قضایی هم حکم جلب مرا بیاورند من دیگر با شما ها بجایی نمی روم. و دستی به بازویش نشاندم و گفتم: لطفاً مزاحم کار من نشوید من کار دارم با اجازه. بی آنکه منتظر عکس العمل او بمانم به کار خود مشغول شدم. جای ماندن نبود. مردِ سراسیمه هم برگشت و رفت داخل.

مردی از پله ها به زیر آمد و بی اعتنا به هیاهوی سربازان، ایستاد و با من دست داد و گفت: این دومین بار است که به دیدن شما می آیم. دفعه ی قبل، وقتی رسیدم که شما را برده بودند. بشدت معترض بود نسبت به همه چیز. یک سئوال بیش نپرسید. این که: امیدی هست؟ به وی گفتم: امید را باید ایجاد کنیم. مرد، جانباز جنگ بود. و نا امید ازهمه چیز و همه کس. آمده بود از من سراغِ امید را بگیرد. خوشحالم که وقتی رفت، چیزکی از امید در جیبِ فهمش به یادگار نهاده بودم.

روزهای بعد، روزهای حساسی خواهند بود. تیم بلند بالا بخاطر لو رفتنِ دروغها و خیانت هایشان – که البته کارِ اصلی شان است – دیگر آفتابی نخواهند شد. یعنی مذاکره ای با من صورت نخواهد پذیرفت. اینها از ابتدا نیز بنا نداشتند خواسته های من برآورده شود. یکی از اطلاعاتی ها به من گفته بود: ما اگر به خواسته های تو تن بدهیم، مضحکه ی سپاه خواهیم شد. انگشت نمای خلایق خواهیم شد. که یک نفر آمد و یک دستگاه عریض و طویل اطلاعاتی را به چالش کشید و به خواسته هایش رسید و رفت. این برای اطلاعات یعنی ننگ. و ما این ننگ را نخواهیم پذیرفت.

به همین دلیل می گویم: روزهای بعد، روزهای پرتنشی خواهند بود. احتمال هرحادثه ای نیزهست. چرا که من با خود عهد بسته ام به هیچ حکم جلبی اعتنا نکنم. مرا ببرند اما جنازه ام را. با همان گونی های مخصوصی که دارند. ونیز اعلام می دارم هر حادثه ای در هر کجا اگر برای من و برای تک تک اعضای خانواده ام رخ دهد، مسئولش هم اطلاعات است و هم سپاه و هم دوستان اصلاح طلب. گفته باشم.

تابلویی که برای این مطلب انتخاب کرده ام، در امتداد عاشقانه های من جا دارد. این اثر، بنا به ضرورت روی بافت گونی کارشده است. اندازه اش صد وهفت در هفتاد و هفت سانتیمتر است. باورم براین است که ما گوشمان را به دهان هرپدیده اگر نزدیک کنیم، سرودی می شنویم که کلمه هایش همگی عشق است. قدم زدن های من جلوی وزارت اطلاعات، شاید از این منظر به دیوانگی شانه می زند که مرز میان عاشقی و دیوانگی مویین است.

محمد نوری زاد 

پنجم اسفند نود و دو – تهران

به سایت نوری زاد:
Nurizad.info
به صفحه ی نوری زاد در فیس بوک:
https://www.facebook.com/mohammadnourizad
و به صفحه ی نوری زاد در گوگل پلاس سربزنید:
https://plus.google.com/112895614620528557071
mnourizaad@gmail.com