شنبه 26 بهمن – روز سی و چهارم

کمی مانده به ساعت دو بعد ازظهررسیدم سرِ قرار. همین که پیچیدم جلوی وزارت اطلاعات، چند مأمور جوان را دیدم که از داخل یک زانتیا چشم به من دارند. جوری که همه ی هیکل شان شده بود چشم و این چشم ها هم بد جوری به منِ تازه وارد نگاه می کردند. اتومبیل را در محوطه ی مجاورِ وزارت پارک کردم. کوله و پرچم را برداشتم و راه افتادم طرف قدمگاه که سه مأمور جوان جلو آمدند و راه را برمن بستند. یکی شان دست به بازوی من نهاد که: برویم. کجا؟ برویم. کجا؟ جای بدی نمی رویم.

گفتم: ببین پسرم، اگر داخلِ وزارت می روید، می آیم، اما اگر بخواهید مرا به جایی غیر از اینجا ببرید باید حکم تان را نشانم بدهید.
رفت و ازداخل زانتیا حکم را آورد و به دستم داد. حکم جلب بود. کجا؟ دادسرای مستقر در زندان اوین. پرچم و کوله ام را در صندوق عقب اتومبیل شان جای دادند و راه افتادیم طرف اوین. در راه، تلفن همراه مرا نیز گرفتند. به یکی شان گفتم: ظاهراً خیلی وقت است که چشم به راه من بوده اید. گفت: داشتیم کم کم نا امید می شدیم از این که بیایید. گفتم: آمدن به اینجا برای من مثل نماز است.

به اوین که رسیدیم هماهنگ کردند رفتیم داخل زندان. همان پشتِ در، از اتومبیل پیاده شدیم و رفتیم دادسرا. یکی از مأموران کوله و پرچم مرا برداشته بود و با خود می آورد. سربازی ما را به اجرای احکام هدایت کرد. اینجا بود که احتمال دادم قرار است اموال مرا به من باز بگردانند. همینطور هم شد. نشستیم تا قاضی اجرای احکام بیاید. سروکله ی ” مرد بلند بالا” هم پیدا شد. همو که روز چهارشنبه رفته بود داخل اتاق معاون و به وی گفته بود نوری زاد جلوی وزارت اطلاعات کفن می پوشد و شعار و فحش می دهد و من به ” بلند بالا” اعتراض کرده بودم که چرا چنین گفته ای و او جا زده بود که: من نگفته ام.

انتظار ما برای آمدن قاضیِ اجرای احکام به درازا کشید. به “بلند بالا” که ظاهراً سخنگو و پیگیر تحویلِ اموال من بود گفتم: اگر اموال من یک قلمش ناقص باشد تحویل نمی گیرم. وگفتم: اموال مرا از سه جا برداشته اند. یک تعداد را از دفترکار، تعدادی را ازخانه، و چند تا را هم از فرودگاه. “بلند بالا” گفت: ما امروز اولی را تحویل می دهیم. گفتم: تحویل نمی گیرم. و ادامه دادم: طبق لیست اگر تحویلم دادید می گیرم. وپیشنهاد دادم: بهتر نیست وقتمان را تلف نکنیم؟

“بلند بالا” بلند شد و رفت دم گوش یکی از همکارانش چیزی گفت و آمد نشست کنار من. احساس کردم یکی را فرستاده اند که برود و لیست اموال مرا بیاورد. اینجا بود که مأموران جوان فرصت را مناسب دیدند تا به یک بحثِ سرپایی ورود کنند. نخستین پرسش را یکی بعهده گرفت: من کاری به پرونده ی شما ندارم. فکر نمی کنید شهید آوینی عاقبت بخیر شد، و شما که سالها با او همکار بودید، اینجور به جاده خاکی زده اید؟ گفتم: با شناختی که از روحیات شهید آوینی دارم، او اگر امروز بود، یا به اهالی فتنه پیوسته بود یا خانه نشین شده بود یا آبرویش را برده بودند. خلاصه این که چیزی از او باقی نمانده بود اکنون.

دیگری گفت: شما اگر یک ذره برای خدا کار کرده باشید مطمئن باشید همان یک ذره دست شما را می گیرد. و برایم آرزو کرد: امیدوارم عاقبت بخیر شوید. از او تشکر کردم و گفتم: من مگر چه می گویم و چه می خواهم؟ من می گویم: هر مسئولی بابت هر مسئولیتی که دارد باید پاسخگو باشد. از رهبر گرفته تا فلان آیت الله تا فلان بخشدار دور. وگفتم: شما یک نمونه بیاورید که رهبر مسئولیت کارهایش را پذیرفته باشد و حتی در یک مناظره ی مستقل شرکت کرده باشد. نمونه اش نیست. یکی شان درآمد که: شما وقتی مجلس خبرگان دارید دیگر پرسش از رهبر معنا ندارد. گفتم: مجلس خبرگانی که جرأتِ نُطُق کشیدن ندارد به تف لعنت نمی ارزد چه برسد به این که مثل کوه در برابر رهبر بایستد و رهبر با نگاه به این کوه قدر و مقیاس خود را بداند.

گفتم: شماها همه را ترسانده اید. یک نگاهی به ریخت مجلس بیندازید. سیصد نماینده ی مجلس را انگار برای ترشی انداختن در آنجا گِرد آورده اند. وگفتم: به نظر شما تصورِ این که رهبر با یک جوانِ چوپانِ پشت کوهی که نه، با یک استاد دانشگاه که نه، با یک وزیر و وکیل و سیصد نماینده ی مجلس که نه، با کل آیت الله های کشور که نه، با کل مردمان ایران برابر باشد تصوری معقول است؟

یکی شان گفت: شما یکی به نعل می زنید و یکی به میخ. اگر راست می گویید یک نمونه بیاورید که رهبر در آن یک نمونه خطا کرده باشد. و آنچنان این یک نمونه را محکم گفت که حیفم آمد به استحکام سخنش ترک بیندازم. گفتم اما: شما یک نمونه بیاور که وی در کارِ رهبری موفق بوده. و ادامه دادم: مگر نه این که مسئولیت مستقیم جریان هسته ای با شخص رهبر بوده و هست؟ ومگر قرار نبود بعد از میلیاردها دلار هزینه ای که صرف تأسیسات هسته ایِ ده بیست متر زیرزمین و روی زمین شده، یک بمب اتمی، یک گرم اعتباری عاید ما بشود؟ حالا با این فضاحت بزرگ و با این شکست مفتضحانه، نخست کسی که باید پاسخگو باشد چه کسی است غیر رهبر؟

مأموران جوان بهم پیچیدند تا چیزی سرهم کنند. یکی شان گفت: من آن موقع که شما در همین اوین زندانی بودید جزو مراقبین بودم. من شما را می دیدم شما مرا نمی دیدید. کارم این بود که به متهمین سرویس بدهم. خدای من شاهد است یادم نمی آید درتمام آن مدت اول خودم چیزی خورده باشم بعدش داده باشم به زندانیان. همیشه اول به زندانیان غذا و میوه و هرچیز می دادم بعدش خودمان می خوردیم. درآن مدت یک نمونه ندیدم بازجویی در حین بازجویی به متهمی توهین کرده باشد چه برسد به شکنجه. با این وجود تا یک متهم می رفت بیرون، توی وبلاگش می نوشت تخم مرغ به ما تحتِ من فرو کردند. گفتم: آن موقع که بازجوهای من همزمان به من فحش ناموس می دادند شما کجا بودید؟ یا وقتی یکی شان دو بار مرا از پشت سرگرفت به چک و سیلی؟ یا آنموقع که بازجوی قصابِ حمزه کرمی و عبدالله مؤمنی کله ی آنها را فرو می کرد داخل سطل مستراح و زیر و بالای آنها را یکی می کرد؟

احساس کردم فضا کم کم رو به سنگینی می رود. آنها بطور سیستماتیک باید به مخالفت از من بر می خاستند. ومن، نباید انتظار این را می داشتم که تک تک شان سخن مرا تأیید کنند و از سرِ افسوس بر پشت دست بکوبند و آخ آخ کنند. به خود نهیب زدم: به نفع آنان از این بحث بیهوده کنار بکش. این شد که دوستانه اما به شوخی گفتم: حواستان باشد، من این گفتگوها را می نویسم و منتشر می کنم ها! بله، ترجیحاً سکوت برقرارشد. جوانی را که فرستاده بودند برای آوردن لیست اموال بازآمد اما نه پیروز و سرزنده. پچ پچی کردند و هی رفتند و بازآمدند. کمی بعد قاضی اجرای احکام آمد و رفت داخل اتاقش.

به اشاره ی “بلند بالا” رفتم داخل اتاق. “بلند بالا” به قاضی اما رو به من گفت: دوست ما رفت که لیست اموال آقای نوری زاد را بیاورد اما پیدا نکرده.

قاضی به من گفت: یک تعدادی از اموالتان آماده است، اینها را ببرید تا بقیه را هم بعداً بیاورند. گفتم: اینها ناقص اند من تحویل نمی گیرم. “بلند بالا” گفت: کامل است. گفتم: از کجا می گویید کامل است؟ شما که لیستی در اختیار ندارید. شما می گویید سه تا کیس کامپیوتر اینجاست. ازکجا معلوم پنج تا و شش تا نبوده باشد؟ لیست کامل اموالم را نشان بدهید یک به یک تحویل می گیرم. قاضی گفت: پس تحویل نمی گیرید؟ گفتم: خیر. روی برگه ی بازجویی دو سئوال پرسید. در پاسخ به هردو نوشتم که اگر اموالم کامل و سالم نباشد تحویل نمی گیرم.

کوله ی مرا برداشتند و از آنجا رفتیم طبقه ی بالا. کجا؟ شعبه ای که حکم جلب داده بود. شعبه ی شش بازپرسی. خیلی نشستیم. دراین مدت ” بلند بالا ” خدا وکیلی فعال بود و ازاین اتاق به آن اتاق می رفت و دو برگه کاغذ سفید در دستش بود و از این و از آن امضاء می گرفت. بعد ازکلی معطلی، رفتیم داخل اتاق شعبه ی دو. ظاهراً ما را به آنجا ارجاع داده بودند. این بار کوله را خودم برداشتم و بردم داخل. دراتاق، قاضیِ جوان و خوشرو پشت میزش نشسته بود و یک روحانی چهل ساله با ظاهری آشفته و لباسی نچندان مرتب درکنارش. همگی داخل شدیم. قاضی مرا به صندلی کناری اش تعارف کرد. ازچهار مأمور اطلاعات دو نفرشان نشستند و ” بلند بالا ” و یکی دیگر جا نبود ایستادند.

قاضی با خنده گفت: آقای نوری زاد این چه کاری است که می کنید؟ مگر شما کار و زندگی ندارید. ببینم کفن تان را. گفتم: کفن نیست بل پارچه ی سفیدی است که من خواسته هایم را برآن نوشته ام. ” بلند بالا” درآمد که: این کفن را می پوشد و آنجا راه می رود. دست به کوله بردم و پارچه ی سفید را بیرون آوردم و دو سویش را نشان قاضی دادم. قاضی شروع کرد به خواندن نوشته های آن. روحانیِ آشفته نیز کنجاو شده بود و سرک می کشید. خودش یک فیلمی بود آخر. ” بلند بالا ” گفت: بپوشش. گفتم: اگر آقای قاضی بخواهد می پوشم. ” بلند بالا ” به قاضی گفت: این کفن را ازش بگیرید.

گفتم: این پارچه جزیی از اموال من است. اگربخواهند بگیرند باید طبق حکم دادگاه باشد. تازه این را بگیرند یکی دیگر می نویسم. پارچه را تا زدم و داخل کوله گذاردم و نشستم سرجایم. به قاضی گفتم: من با امروز سی و چهار روز است که در سرما و برف و باران در آنجا قدم زده ام. ازاینجا پایم را بیرون بگذارم باز می روم همانجا. وگفتم: شما هرچه که قانون اقتضاء می کند همان بکنید.

قاضی جوان بدنبال رفع و رجوع مسئله بود. نمی خواست قضیه به جاهای باریک بکشد. گفت: شما بیا و ازاین کار منصرف شو. ” بلند بالا ” به من گفت: هفته ای یک بار بیا لااقل. آنهم نه با کفن. به قاضی و به ” بلند بالا ” گفتم: حضور من در آنجا به نمایندگی از مردمی است که زبانشان را شما ها به لکنت انداخته اید. قاضی گفت: اینجورها هم نیست که شما می گویید. ما کجا به زبان مردم لکنت انداخته ایم؟ گفتم: از خودتان بپرسید چقدر در کار قضاوت مستقل اید؟ همین حاج آقا آیا بر منبری که می نشیند چقدر آزادی دارد تا به هرچه که اراده دارد ورود کند؟

گفتم: مرا به عنوان یک فتنه گر به اینجا آورده اند. این حاج آقا که لابد نور چشم این نظام است، میزان خدماتش به مردم به اسلام به کشور را بگذارد بر یک کفه، من هم میزان خدماتم به محرومین و به کشور و به مردم را می گذارم در کفه ی دیگر. به قاضی گفتم: خود شما همینطور. میزان خدمات تان را بگذارید بریک کفه. من هم می گذارم. ببینیم چه کسی بیشتر به این کشور خدمت کرده. چه در انقلاب و چه در جنگ و چه بعدش. حالا من شده ام فتنه گر و شماها شده اید سربازان امام زمان؟ وگفتم: من سه خواسته دارم تا زمانی که به این سه خواسته ام نرسم همانجا قدم خواهم زد. مگر این که بفرستیدم زندان تا از شرّم خلاص شوید.

قاضی گفت: شما برای چه از وزیراطلاعات وقت ملاقات می خواهید؟ اگرقرار باشد هرکس قرار ملاقات بخواهد که نمی شود. گفتم: من، هرکس نیستم. من یک سال و نیم زندان بوده ام. در زندان مرا زده اند و فحش داده اند. بعدش که آمده ام بیرون اجازه ی فعالیت ندارم. اجازه ی کار ندارم. ” بلند بالا” به قاضی گفت: اینطور نیست. چیزی به اسم ممنوعیت ازکار در پرونده ی ایشان نیست. به بلند بالا گفتم: یعنی چه که نیست؟ همین حالا من و شما می رویم به جاهایی که من در آنها کار می کرده ام. به صدا و سیما به ارشاد به هرکجا. به یک مدرسه در روستایی دور اصلاً. اگر گذاشتند از دم درش داخل شوم؟ بلند بالا گفت: شاید خودشان نمی خواهند با شما کار کنند.

گفتم: برای این که شماها ترسانده ایدشان. برای این که فلان مدیر از میزش می ترسد. کافی است فردا کیهان بنویسد: نوری زاد این حامی فتنه با فلانی دیدار کرد. وزیر باشد یا هرکس که دیگر کله پا می شود می رود هوا.

یکی از مأموران به قاضی گفت: شما بابت آقای نوری زاد یک رسید به ما بدهید ما برویم. قاضی زنگ زد به یکی و دستور داد رسید بدهند. بلند شدم و از تک تک شان بخاطر ادب شان تشکر کردم. آنها که رفتند به خودم نگاه کردم که عین کالا برایم رسید رد و بدل شده بود.
قاضی گفت: به صلاح شما نیست که آنجا قدم بزنید. گفتم: صلاح مرا به خودم وا بگذارید. وگفتم: اصلاح این کشور را باید از یک جاهایی شروع کرد. من با قدم زدن در آنجا به یک جور نافرمانیِ مدنی ورود کرده ام و حتماً به این کار ادامه می دهم. گفت: این مغایر قانون است. گفتم: من شیدایِ این مغایرت قانونی ام آقای قاضی. کتاب قانون قطوری را وا کرد و داد دستم و گفت: اینجا را بخوانید. گفتم: در کتابهای قانون چیزهای خوبی پیدا می شود اما می بینید یک آخوند یک آیت الله یک پاسدار همه ی این کتابها و بند بندشان را باد هوا می کند و می زنند زیر همه چیز. گفتم: شما ها همین اکنون از محاکمه ی سعید مرتضوی به تب و لرز افتاده اید. گفتم: جرأت ندارید به یک امام جمعه تذکر بدهید. گفتم: این مدعی العمومِ شما کجاست که رهبر را بخاطر فضاحت هسته ای اش به محکمه بخواند؟

درآن میان ناگهان گریبان خود را گرفتم و به خود گفتم: چه می کنی؟ این چه گونه سخن گفتن است؟ یک مراعاتی یک ملاحظه ای! و از خود پرسیدم: ببین آیا چیزکی به اسم ترس در تو هست؟ یک چرخی در خود زدم و دیدم نه اصلاَ نیست. خوب که دقیق شدم دیدم این صدای درگلو مانده ی مردمی است که نای اعتراض ندارند و من بجای آنان می خروشم. وگرنه مرا کجا اینگونه آوازها بود؟!

قاضی گفت: من می توانم شما را بیست و چهار ساعت بازداشت کنم تا فردا قاضی شعبه ی شش بیاید و خودش به پرونده ی شما رسیدگی کند. اصرار کردم که بنویسید و راه مرا کوتاه کنید. چرا که من فردا همین راه را باید بیایم. گفت: دلم نمی آید. شما بروید و فردا خودتان را به اینجا برسانید. به شوخی گفتم: ممکن است من شبانه از مرز بگذرم. گفت: شما این کاره نیستی. گفتم: مرا با دگنگ هم نمی توانند از این کشور بیرون بیندازند. من استخوانی هستم در گلویشان. جایم خوب است. کجا بروم؟

پس من ساعتی دیگر باید خود را به اوین برسانم. قاضی شعبه ی شش ظاهراً مأموریت دارد که این داستان را به هر شکل ممکن جمع کند. یعنی احتمال بازداشتی من بسیار است. اگر بازآمدم که هیچ. مستقیم می روم سرقرار. و گرنه باید یک مدتی را یک جاهایی باشم که نمی دانم کجاست. این را اما نیک می دانم که من هرکجا باشم همانجا را به گلوی حاکمیتِ تمامخواه تبدیل می کنم. اگر گفتید چرا؟

محمد نوری زاد
بیست و هفتم بهمن نود و دو – تهران