بعد ازآن هیاهویی که دومأمورنوپای اطلاعات بپا کردند وشکست خورده به داخل کوچیدند، یک یاعلی ای گفتم وراه افتادم وشروع کردم به قدم زدن. من هنوزسی کیلومتری ازراه رفتنم مانده بود. ونیزهزاران کیلومتردیگربرای آینده. آینده ای که با همه ی ابهام ها وگنگی اش مثل روزبرایم روشن بود وشوق آور. به خود گفتم: توکه خودت را برای چرخ گوشت اینها آماده کرده ای، وقتت را برای اینجور برخوردها واینجورتوهین ها تلف نکن. توراه درازی درپیش داری. محکم باش وبدان که پیروزی با توست. اگرکه حق باشی وحق بگویی وحق بنویسی به قول مادر.

زیرانداز را سرجایش پهن کردم ودسته گل سبز درسبزی را که دخترخنده ماسیده تقدیمم کرده بود روی آن گذاردم رو به بزرگراه وشروع کردم به قدم زدن. مرد ویلیچری که ازچند دقیقه ی پیش آمده ودرقاب درِ خانه اش شاهد این بگومگوها بود، برایم دست بلند کرد. رفتم وبسته ای نان شیرمال که با خود داشتم جلویش گرفتم وتعارفش کردم. اول نمی پذیرفت. که باشد برای شما که اینجا قدم می زنی ولازمت می شود. یکی اش را به اصرارمن برداشت وگفت: اگربه چیزی احتیاج داشتی خبرکن.

جمعی ازدانش آموزان راهنمایی ودبیرستانی ازپل به زیرآمدند. زیراندازودسته گل توجهشان را جلب کرده بود. به چندنفرشان که بیش ازدیگران به دسته گل نگاه می کردند تعارف کردم وگفتم: تقدیم به شما. که همگی تشکرکردند ورفتند ودسته گل ماند برای خودم. چشم به راه بانویی بودم که بیاید ومشتاقانه نگاهش بکند تا تقدیمش کنم که آن روزاین اتفاق مبارک رخ نداد که نداد. خلاصه این دانش آموزان با کنجکاوی به من وکوله وپرچمها نگاه می کردند واین پرسشِ”چرا اینجا وچرا با این سروضع؟” را می شد ازنگاهشان خواند. که سرانجام یکی شان شجاعت بخرج داد وپرسید. ومن شتابزده پاسخش گفتم. که: به اعتراض اینجایم. اعتراض به چه؟ به این واین واین.

یک مرد چهل وپنج یا پنجاه ساله که مثل من عینکی بود ومثل من نیزصورتی آشفته داشت وکاملاً مرا می شناخت آمد وبدون مقدمه گفت: لااقل بیرون باش تا بنویسی مردم استفاده بکنند. اینجوری که آمده ای اینجا وداری سربه سراینها می گذاری می گیرند ومی برندت وما محروم می شویم ازنوشته ها وصحبت های شما. گفتم: اینها دوراه بیشترندارند. یا عکس العمل قانونی، یا بردنِ من با گونی. وگفتم: من با همین قدم زدن ها حقم را ازاینها می گیرم. گفت: چه حقی؟ گفتم: نترسیدن!

اوکه رفت، یکی ازکارکنان گذریِ وزارت که احتمالاً نه علاقه ای به من داشت ونه نفرتی وچند مرتبه مرا همینجا دیده بود وبی اعتنا به داخل رفته بود، پرسید: توچی را می خواهی ثابت کنی؟ گفتم: خودم را. کمی جاخورد وپرسید: پشتت به جایی گرم است؟ گفتم: چه جورهم!

امروزیکی ازنویسندگان خوب وبا ادب ونکته بین واهل مدارای بخش نظرات ودیدگاههای سایت خودم آمد به دیدنم وخود را معرفی کرد که من فلانیم وبا فلان اسم دربخش نظراتِ سایت شما حضوردارم. چه شوقی مرا فرا گرفت. من ایشان را مدتهاست که ازطریق همین نوشته های مداومش می شناسم. به اوگفتم: من چهره ی دیگری ازشما درذهن پرداخته بودم. وازاوبخاطرفروشدن به گفتمانی پسندیده با دیگران سپاس گفتم. واین که: پرسش های بی رحمانه ی برخی ازمردم تنها به دلیل انباشت هزاران پرسشی است که بی جواب مانده وکسی وکسانی اعتنایی بدانها نکرده ونمی کنند.
گفت: تنها به این خاطرآمده ام که به شما خسته نباشید بگویم وبروم. واین که: ما با شماییم. اورفت که برود اما بیست دقیقه ی بعد بازآمد وگفت: خواستم یک باردیگرببینم وبگویمتان که من درفلان حوزه تخصص دارم اگر ضرورتی درمیان بود دریغ نکنید.

یک سربازجدید شهرستانی ازمن پرسید: خسته نمی شوی اینهمه راه می روی؟ گفتم: نه. گفت: الآن چهارساعت است که یک نفس داری قدم می زنی من دوقدم اینجا راه می روم خسته می شوم. گفتم: انگیزه ات اگرقوی باشد چهارساعت که هیچ چهل ساعت قدم می زنی. سربازبرگشت سرِپستش ودرراه این واژه ی انگیزه را تکرارمی کرد. احتمالاً درذهنش شکل وشمایلی می آراست برای انگیزه.

دوجوان که به قول خودشان ازراه دوری آمده بودند، یک سبد ادب واخلاق ومحبت وشوق آوردند وبرسرمن خالی کردند وبعد ازکمی خوش وبش بازگشتند ورفتند. یکی شان با اشاره به وزارت می گفت دراستخدام همینجا بوده وبخاطردوتا سخن منتقدانه ای که ازمسئولین برترکشوربرزبان آورده به همکاری اش پایان داده اند. می گفت: وقتی اعتراض کردم که به چه دلیل می گویید من توهین کردم، صدای صحبت مرا دریک محفل دوربرایم پخش کردند.

می گفت: حالا که ازاینجا بیرون آمده ام می بینم چه خطری ازبیخ گوشم رد شده ورفته. به همو گفتم: سپاس خدای را که فردا شرمنده ی فرزندان خود نخواهی بود. وگفتم: بعضی وقتها خوردن بعضی نان ها سمّ است. ظاهراً شما نباید نان اینجا را می خورده ای. گرچه من همه ی کارکنان اینجا را فاسد وخراب نمی دانم. اکثریت کارکنان اینجا با مردم مشکلی ندارند. آن دانه درشت های اینجا هستند که دست به مغزمفسده می برند وهمان مفسده را به جان جامعه ومردم وتاریخ این سرزمین بلازده تزریق می کنند.

بزرگراه با سروصداها واتومبیل های متنوع اما بی حوصله وسراسیمه اش، واقعیتِ همیشگیِ آن نقطه ای است که من درآنجا قدم می زنم. که این خود اززاویه ای دیگرپسندیده نیزهست. چرا که مرتب تابلوی مقابل من درحال تغییراست ومن ازتماشای تابلویی به تماشای تابلویی دیگرکوچ می کنم. یک جوان که کمی بیش چاق می نمود، ازپله ها به زیرآمد. نفس نفس می زد. مختصری به خود آرامش داد وگفت: ازآنطرف بزرگراه آمده ام برای گفتن همین یک کلمه که: باش، برای ماهایی که نیازداریم یکی باشد وما با تماشای اوبدانیم که زندگی به پایان نرسیده. صورتش را بوسیدم. چه بوی خوشی با اوبود. گفت: بخاطردیداربا شما مرا به هرمشتقی اگردربیندازند بدان افتخارخواهم کرد. اورفت، وبوی خوشش را درآن حوالی برای من باقی گذارد.

باد می وزید وخاک را ازهرکجا برمی داشت وبرسرو روی رهگذران می کوفت. این باد، ساعت چهاربعدازظهربا بارانی که انگاربرای باریدن خجالت می کشید همراه شد. مردی که سرووضع گچی وخاک آلودی داشت واحتمالاً آن روزدریک ساختمان کارمی کرده، ازپله پایین آمد ویک نگاه عمیقی به من انداخت وگفت: شما برو دم درِ ریاست جمهوری قدم بزن. من چند روزاست که می بینم اینجا هی می روی وبرمی گردی. لابد خواسته ای داری. اینهمه اینجا راه رفته ای آیا نتیجه هم گرفته ای؟ گفتم: اینجا جایی است که برای خود رییس جمهورهم تعیین تکلیف می کند. گفت: دمِ درریاست جمهوری اگربروی دیپلمات های خارجی می آیند ومی روند شاید کارت پیش رفت. ازمن می شنوی بروآنجا.

ازاین که با چنان فردی هم سخن شده بودم لذت می بردم. مردی بود حدوداً پنجاه وپنج ساله که کلاهی ازاین کلاههای دست بافت برسرنهاده بود با خاکی که به تاروپود آن کلاه داخل شده بود وبنای بیرون آمدن نداشت. چهره اش نیزچه خواستنی می نمود. با آن غباری که برسرورویش نشسته بود. مرد غباری دوست داشت حرف بزند. به اوگفتم: باید پایداری کرد وخسته نشد دوست من. وگفتم: ما اگرنه برای خودمان، لااقل برای بچه ها ونوه هایمان فضا را باید بسازیم ومنطقی کنیم.

مرد غباری دست به پشتم نهاد وگفت: می برندت سیاهچال وترتیبت را می دهند. گفتم: ببرند. شما تا هزینه نکنی صاحب چیزی نخواهی شد. مردغباری دست برد وپرسشی را که احتمالاً مدتها روی دلش مانده بود بیرون کشید ومطرح کرد. این که: به نظرشما ارتباط با آمریکا خوب است یا ارتباط با روسیه؟ اینها سالها با روس ها ارتباط داشتند وحالا دارند با آمریکایی ها روی هم می ریزند. گفتم: خودشما به کدام یک متمایلی؟ گفت: ما ازروسها خیلی آسیب دیده ایم هم درگذشته های تاریخی وهم بعد این انقلاب کوفتی.

همان جوان فحاش وبی ادب وسرشکسته بازآمد که: ما ازدوربین دیده ایم که تویک چیزهایی داری یادداشت می کنی. گفتم: بله. گفت: نشان بده ببینم چه نوشته ای. گفتم: من چیزی به شما نشان نمی دهم. گفت: نه کاری ندارم فقط می خواهم مطمئن شوم که شماره ی پلاک ماشین ها را نمی نویسی. دفترچه ی کف دستی ام را درآوردم وورق زدم ونشانش دادم که شماره ای درکارنیست. دفترچه را به جیب بردم وگفتم: بس است برو. گفت: ازدورنشانم بده.

مرد جوان نسبت به ملاقات نخست، کمی مهربان شده بود. کمی بعد حتی بی دلیل می خندید وکلاً می خواست نشان بدهد که تغییرکرده است. دفترچه را ورق زدم ونشانش دادم که ببین اینجا نوشته ام که توداری به من فحش می دهی اینجا به صورت من می زنی واینجا دوستت هرچه به دهانش آمده نثارمن می کند. مأمورجوان خندید وگفت: اینها را برای چه می نویسی؟ گفتم: فردا می توانی درسایت من خودت را ببینی. گفت: عکس که نداری ازمن. گفتم: توصیفت می کنم. با خنده ای زورکی برگشت وبه طرف دوستش رفت که دمِ درایستاده بود وبه او گفت: همه چیزرا نوشته.

آن روزکارکنان اطلاعات – آنها که پیاده بودند – با کیسه های بزرگ ورنگینِ خرید بیرون می آمدند. یک سمند سفید ازداخل بیرون آمد. یک روحانیِ جوان را جلو نشانده بود. رفتم سراغ سمند وبرای روحانی دست بلند کردم. راننده زیرلبی به روحانی چیزی گفت. که یعنی تحویلش نگیراین بابا زده به سرش یک چند وقتی است آمده اینجا شِرّو وِرمی گوید. یک پژوی خاکستری 405 چشم به راه حاج آقا بود.

حاج آقای جوان ازسمند پیاده شد وفی الفور رفت داخل پژو. با انگشت به شیشه اش زدم. شیشه را پایین داد. گفتم: حاج آقا ازنان اینجا نخور. نان اینجا حرام است. خونی است. حاج آقا که باید یک جوری ازاین مهلکه بدرمی رفت ومی گریخت گفت: چشم. راننده ی جوان پژوگازداد وحاجی را برد به جایی که باید ببرد. بدون این که بداند این ” چشم” حاجی، دروغی است درامتداد دروغ هایی که گفته اند وگفته ایم ومی گویند ومی گوییم وخواهیم گفت وخواهند گفت.

به صفحه ی من د رفیس بوک هم سربزنید:

https://www.facebook.com/pages/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%B2%D8%A7%D8%AF/568620139875017
محمد نوری زاد
دهم بهمن نود ودو – تهران