یک:

نوشته های امروز، بیست ودوم دیماه نود و دو را تقدیم می کنم به زندانی سیاسی:

محمد رضا پورشجری

این هموطن پنجاه وسه ساله ی ما، جرمش تنها نوشتن ونقد و واخواهی وعده های بزرگان انقلاب اسلامی بوده است. وی نه ازدیوارکسی بالا رفته بود ونه مالی اندوخته بود ونه بساطی ازبند وبست های متداول بزرگان و اطرافیانشان برای خود پرداخته بود. محمد رضا پورشجری وبلاگ نویسی بود که دریک خانه ی کوچک مجازی، مسئولان نام آوراسلامی را به مفسده های جاری شان ارجاع می داد وآنان را ازآه مظلومان وسرانجام تلخ شان پرهیزمی داد.

محمد رضا پورشجری را به شیوه ای که انگار بخواهند یک سارق وآدمکش بین المللی را به توربیندازند، دربیست ویکم مهرهشتاد ونه دستگیروبه زندان می برند. هشت ماه تمام اورا درسلول های انفرادی آزارمی دهند. سرآخرچهارسال حبس برای اوتدارک می بینند وکمترین اعتنایی نیزبه بیماری وی نمی کنند. پورشجری دراین مدت دوبارسکته ی قلبی کرده وبه تنگی نفس دچارشده است. وبلاگ پورشجری ” گزارش به خاک ایران” نام داشت ووی با اسم مستعار”سیامک مهر” مطالبی را درآن قلمی می کرد. جرمش؟ ازهمان جرمهای دمِ دست قضاتِ مرعوب. چه؟ توهین به رهبری. دیگرچه؟ توهین به مقدسات اسلام.

من می گویم: وقتی حکومتی یک نویسنده ویک منتقد را به جرم توهین به مقدسات اسلامی زندانی می کند، این یعنی همو خود متصف به صفات حسنه ی اسلامی است وهمونیزحافظ ونگاهبان سفت و سخت مقدسات اسلامی. اکنون اما شما به من بگو کدام سلسله ازسلسله های تاریخیِ این سرزمین به غارت رفته، بقدرحاکمانِ نظام اسلامیِ ما به همین مقدسات اسلامیِ موردنظرلطمه وآسیب وخراش وزخم وارد آورده است؟

محمد نوری زاد

بیست ودوم دیماه نود و دو – تهران

مسجد سلیمان، شهرخاطره های خاموش

این شهردردوسوی یک دره، یا بهتربگویم دردوسوی دامنه ی تپه ها وکوههای کم ارتفاعی که احاطه اش کرده اند بنا شده است. اساس مسجد سلیمان به خاطره هایی بند است که به گذشته های دورمربوط است. به دوره ی حضورانگلیسی ها و” اولین” هایی که آنان دراین منطقه ی فراموش شده بفکروذهن و زندگی مردم راه دادند ونام مسجد سلیمان را برتارک دارایی های نفتی خاورمیانه نشاندند. انگلیسی ها آنقدر معرفت داشتند که به ازای برداشتن و بردن ذخایرنفتی مسجد سلیمان، شمارگانی ازمراودات انسانی را دراینجا به صحنه آورند و دست مردم بی نشان و ازیاد رفته ی اینجا را بگیرند و آنان را با پدیده هایی چون ورزش واحترام وحق وکاروکارگرو زندگی آشنا کنند.

 من درمسجد سلیمان به مردی شصت وسه ساله برخوردم که با حسرت جاهایی را نشان من داد وگفت: دراینجا ما باشگاه سوارکاری داشتیم. باشگاه چوگان. باشگاه فوتبال. اینجا سینما بود. اینجا رستوران. اینجا سالن اجتماعات بود. اینجا جلسات کارگری تشکیل می شد. درآنجا تیم فوتبال ما دو یک تیم انگلیسی ها را برد. آنجا درمانگاه بود. آنجا باشگاه مهندسان بود. آنجا استخر. آنجا باشگاه کارگران. آنجا خانه های سازمانی. آنجا مدرسه. وبعد ادامه داد: همه ی اینها درشرایطی بود که تهران که نه، خیلی ازکشورهای خاورمیانه هم این چیزها را نداشتند.

امروزاما مسجد سلیمان را باید درفهرست شهرهای محروم ودردمند کشورمان جای دهیم. شهری که باید موزه ای زنده ازخاطرات وعکسها وآثارشریف کارگری واستخراج تاریخی نفت می بود ومردمان ازهرکجا برای بازیافت آن خاطره ها به مکانهای شگفت آوروجذاب این شهرسفرمی کردند و درآنجا با گنجینه هایی ازمطالب علمی ومکتوب وموجود آشنا می شدند، اکنون به شهری درمجاورت ویرانگی بدل شده است.

تلاش دولتها برای جابجایی مسجدسلیمان درهمان محدوده ی شهری اش، نه که ازبُن مایه ی جامعه شناختی بی بهره بوده است، بی سرانجام رها مانده است. شما با نخستین شمایلی که ازشهرمی بینید به این نتیجه می رسید که پول فراوانی برای آبادانی به این شهر داخل شده اما این پولها ازآنجا که درمسیردرست خودش هزینه نشده، هرگزنتوانسته مشکلات زیرساختی این شهر را برطرف کند.

من دریک نگاه، مسجد سلیمان را شهری دیدم با کوله باری ازخاطرات صدساله بردوش، که برای احقاق حق خود به هرکجا که سرفرومی برد وبه هرشیوه ای که متوسل می شود تا قدروقیمت و تاریخ خود را نشان مسئولان بدهد، راه بجایی نمی برد وکسی نیزاعتنایش نمی کند. من درمسجد سلیمان دیدم که نفت می تواند هیچ ارتباطی با رفاه و خوشبختی نداشته باشد. نفت مسجد سلیمان را سابقاً انگلیسی ها می بردند و این روزها خودِ ما. منتها با یک نگاه نافذ به سوریه و لبنان وغزه وخزعبلاتی مثل سایت های اتمی نطنزواراک و فُردو، شما می توانید ردّ پولهای نفت مسجدسلیمان را درآنجاها بیابید و به رازفلاکت مسجد سلیمان وسایرشهرها وروستاهای محروم این دیارپی ببرید.

محمد نوری زاد

بیست ودوم دیماه نود و دو – تهران 

زندان مسجد سلیمان

ما نمی دانیم دراین زندان چه بیگناهانی نگهداری می شوند. اما ازیکی شان خبرداریم. که؟ پیمان عارفی. همو که چندی پیش مادر و همسرش را در جاده های منتهی به مسجد سلیمان ازدست داد. روزی که در تهران و درمراسم ختم آن دو عزیز، دو بازوی پیمان را گرفتم و بر گونه هایش بوسه زدم و به او گفتم: ما در کنار توایم، هنوز به مسجد سلیمان نیامده بودم. اینجا یکی از میادین انتهایی شهر است. زندان که بر بلندی مشرف برشهر بنا شده، کمی از اینجا فاصله دارد. رو به زندان می ایستم و دست بر سینه به پیمان و دیگرانی چون او که جرمشان انسان بودن است، سلام و درود می گویم.

محمد نوری زاد 
بیست و دوم دیماه نود و دو – تهران

قبرستان ارامنه ی مسجد سلیمان

شما درهرگوشه ی مسجد سلیمان با خاطراتی شنیدنی ودیدنی مواجهید که درهیچ شهری مشابه آن را نه می شنوید و نه می بینید. دراین میان قبرستان ارامنه شما را به سالیانی اشارت می دهد که دراینجا یک زندگی متوازن فنی ومهندسی وکارگری درحوزه ی استخراج وانتقال نفت جاری بوده است. درست همان چیزی که اکنون ازآن خبری نیست.همین قبرستان ارامنه که این روزها با کم لطفی شهرداران و مسئولان شهری مواجه است تا کنون چندین بار برای روفتنِ آن دورخیز کرده اند، می تواند سالانه پذیرای گردشگران فراوانی باشد که دوست دارند به اینجا سفرکنند تا با گوشه هایی ازفرهنگ حضورارامنه ونقش آنان درفن استخراج وانتقال نفت وهمکاری آنان با مهندسان وکارشناسان انگلیسی آشنا شوند. دراین قبرستان، درکنارکارگران ومهندسان انگلیسی،  جمعی ازهموطنان ارامنه ی ما خفته اند. کسانی که سرزمینشان را دوست می داشتند و برای اعتلای کشورشان سرازپای نمی شناختند.

محمد نوری زاد

بیست ودوم دیماه نود و دو – تهران 

همایش همگانی

درکنارقبرستان ارامنه، به مزارشهدای جنگ نیزسرمی زنم. می بینم دراینجا چه ارمنی چه مسلمان، چه شهید وچه غیرشهید، چه با دین وچه بی دین همه درکنارهم آرام گرفته اند. به این می اندیشم اگرهمگان با دین بودند ویا همگان بی دین، دنیا چه تهی می نمود. تهی ازدیگری ودیگران. وبازبه این می اندیشم که برای آبادانی این سرزمین، همه باید دست بکارشویم. آری همه . وما را برای حضوردراین همایش همگانی گریزوچاره ای نیست. بگذارجماعتی ازنابخردان شعارمرگ براین وشعارمرگ برآن سربدهند. ما خود شعارزندگی سرمی دهیم.

محمد نوری زاد

بیست ودوم دیماه نود ودو – تهران