امروزچهارشنبه است. ساعت هشت و ده دقیقه ی صبح به سرنگهبانِ درِشمالی سلام می گویم وادامه می دهم: پسرم، به دوستان خبربده که من اینجایم. سرنگهبان لبخندی به صورت می دواند و دست به تلفن می برد. اومرا می شناسد. دیگرنیازی نیست به این که بگویم: من محمد نوری زاد هستم، با جناب وزیرقرارملاقات دارم، هماهنگ کنید بروم داخل. اینها چهار نفرسربازند. که دونفرشان داخل کیوسک اند ویکی شان ده متری دورتر درداخل روبه اتومبیل هایی که به داخل می روند می ایستد ویکی شان هم دمِ در درست همانجایی که من قدم می زنم. ازنگاه این سربازان – که هرروزیکی دونفرشان عوض می شوند – من انگارکارمندی هستم که صبح به صبح، منتها این شکلی اعلام حضورمی کنم وکارت می زنم. حالا کارِ این کارمند چیست؟ قدم زدن جلوی درِشمالی وزارت. خواسته اش چیست؟ ملاقات با وزیر. آخراینجوری که به کسی ملاقات نمی دهند. این کارمند می گوید: من همینجوری با وزیرملاقات خواهم کرد. همینجوری!

همزمان با حضورمن درکنارکیوسک، چند اتومبیل نیزبرای ورود به داخل پشت سرهم قرارگرفته اند. جلویی، یک پژوی 405 است. صاحبش چه؟ یک روحانی چهل ساله ی لاغرو شیک پوش است که عمامه اش را نمی دانم کجا گذارده. دودستم را بالا می برم وبا صورتی گشاده سلامش می گویم: سلام حاج آقا خوبید؟ حاج آقا بی آنکه به من نگاه بکند، با کمی اخم و ازسرِناچاری سری تکان می دهد. که یعنی: برو راحتم بگذار! کمی دیگرنگاهش می کنم. او باید کارت شناسایی اش را به دستگاه مخصوص – که دم دستِ راننده بردیوارکناری نصب شده – بچسباند تا صفحه ی فلزی ای که از زمین بالا آمده پایین برود و راه بگشاید. پس حاج آقا چند ثانیه ای باید چسبناکیِ نگاه مرا تحمل کند.

این حاج آقا، که به سردی سلام مرا پاسخ می گوید، خود بارها برمنبرفرمایش فرموده است که: اگرگفتنِ سلام مستحب باشد، جوابش واجب است. حالا رازاین که او چرا اینچنین سرد و تلخ پاسخ سلام مرا می گوید خواندنی است. رازش دراین است که: این روحانی نباید شناخته شود. اگردوستان وهم صنفانش بدانند که وی کارمند وزارت اطلاعات است، بدیهی است که از او پرهیز خواهند کرد واو را تنها خواهند گذارد یا درحضوراو ملاحظاتی را رعایت خواهند کرد. حالا او چه؟ او اما نوری زاد را می شناسد. حتماً می شناسد. پذیرفته است که اگرتوسط نوری زاد شناخته شود و لو برود، نوری زاد پرهیزی ازافشای نام او ندارد. این حاج آقا لابد این گونه مرا می شناسد. که نوری زاد به هیچ مرز وحدی پایبند نیست وای بسا فردا سکه ی یک پولت بکند. پس تا می توانی صورت ازاو بگردان و رخ منمای.

این چشم اندازی است که اطلاعاتی های ما ازخود پرداخته اند. که: باید گمنام بمانند. نه گمنامی خوشنام. بل بدنام. که این بدنامی تروخشکشان را سوزانده. دیروزیکی ازکارکنان وزارت که بازنشسته شده بود، با چشمانی اشکبارازراهی دورخودش را به من رسانده بود تنها برای این که بگوید: من ازجنس “هیولا”های این دستگاه نیستم. ومن پذیرفتم. که خود درنوشته هایم حساب پاکان این دستگاه را ازناپاکان جدا کرده ام.
به هشت و پنجاه دقیقه می رسیم. جوان خوش سیمای رهگذری می آید وسلام می گوید ودست می دهد وبلافاصله رگباری ازکلمات بلیغ وغلیظ وستایشگرانه را برمن می بارد. کلماتی که هرکدامش مرا بیش وبیشتردر زمین فرو می برد. این که آقای نوری زاد، من خودم مسلمان نیستم وبه خداهم هیچ اعتقادی ندارم اما شما را شرف اسلام می دانم. این مردم برای این که نترسند وبرای این که راه بیفتند همیشه به قهرمان نیازداشته اند. آنهایی که می گویند این مردم به قهرمان احتیاج ندارند دروغ می گویند. شما امروز قهرمان نسل من اید. من امروزکلی تمرین کرده ام تا بتوانم برترس خودغلبه کنم. من کجا واینجا کجا؟ امروز دل به دریا زده ام تنها به این خاطر که به اینجا بیایم وازشما تشکرکنم. حالا که تشکرمرا شنیدید، احساس خوبی دارم. عواقبش مهم نیست. هرچه باداباد.

دست برشانه اش می نهم وسپاس خودرا با بوسه ای برپیشانی اش می نشانم ومی گویم: پسرم، من فقط می خواهم برسفالِ ترسی که اینان برجان جامعه پوشانده اند، ترک بیندازم. جوان با همان شتابی که آمده است می رود. اورا می بینم که پیروزمی رود. پیروز ازاین که نترسیدنش را به خود ثابت کرده است.

آنجا که من قدم می زنم یک مکان عمومی است. یعنی محل رفت و آمد مردم است. عده ای ازپل عابرپیاده بالا و پایین می روند، عده ای با کیسه های خرید، به خانه های خود می روند. عده ای ازخانه ها بیرون می آیند. خلاصه اینجا محل زندگی است. شاید این وزارت اطلاعات است که بناحق، سرش را ازمحل زندگی وآمد وشد مردم بیرون آورده است. یک بانوی شصت ساله با یک بربری دردست وبا کمی فاصله، ایستاده است وعمیق به من نگاه می کند. یکی دوقدم می رود وبازمی ایستد. آیا درست می بینم؟ این آیا خود اوست؟ با تکان سرولبخندی که همه ی احترام مرا تقدیمش کند، سلامش می گویم. او اما هنوز دربُهت و تردید است. نمی دانم پرسشش چه بوده وچه پاسخی برای آن یافته که سربرمی گرداند و می رود.

سرساعت نه، یک اتومبیل پژوی 206 ازداخل بیرون می آید. من منتظرش هستم. بازاحتمالاً همان حرفهای تکراری. که خوبی؟ خوشی؟ این بارلباس کوه پوشیده ای، شال وکلاه کرده ای، بی خیال شو نوری زاد، بروبچسب به زندگی ات. اینها اگربنا برکاری داشته باشند، هست ونیستت را از روی زمین محو ونابود می کنند. زورشان اگر به اسرائیل نمی رسد تا با یک بمب اتمی بزنند و آن آرزوی امام را برآورده کنند که گفته بود: ما اسراییل را ازروی زمین محو ونابود می کنیم، زورشان که به صد تا مثل تومی رسد که. چنان محوت می کنند که اصلا نه انگار به این دنیا آمده ای ویک شصت سالی هم بوده ای و یک گنده گویی هایی هم کرده ای. فعلاً بنا به هردلیل با تو کاری ندارند. همین را غنیمت بدان وبرو.

پژوی 206 با دوسرنشینش می آید ودراطراف من چرخ می خورد. یکی ازسرنشینان را می شناسم. اوهموست که یک بارمرا با همین اتومبیل به کلانتری برد ومرا همانجا رها کرد. هرچه به اوگفتم مرا به جای اولم – جلوی درِشمال – برگردان، توجهی نکرد. حتی گفت: ما که تاکسی نیستیم. بله، این هموست که حالا یک عینک دودی به چشم زده که مثلاً من شناسایی اش نکنم. خلاصه امروزبنا براین نیست که با من گفتگویی بکنند. چرا؟ احتمالاً نوشته های مرا خوانده اند ومی دانند که من موبه موی گفتگوها را منتشرمی کنم. پس هرچه کمتربا من برخورد شود بهتر. درآن حوالی یک چرخی می زنند وازحضورمن مطمئن می شوند و به داخل برمی گردند.

ساعت می شود نه و ده دقیقه. یک اتومبیل که همزمان هم پیکان است وهم سمند وهم پژو هم مزدا سه، ورنگش همزمان هم زرد است و هم سفید وهم دودی وهم یشمی وهم نخودی وهم سیاه، می آید تا بداخل برود. من با یک پله بالاتر، درسطح محوطه ی مجاورخیابان قدم می زنم. این اتومبیل با آن رنگهایی که دارد، توقف می کند وشیشه اش پایین می رود. زنی مردی بچه ای جوانی پیری که پشت فرمان است به من اشاره می کند که جلو بروم. می روم وسلام می کنم. چهره اش پرازسپاس وامتنان و شوق است.

می گوید: آقای نوری زاد فقط خواستم بگویم که بچه ها (کارکنان وزارت اطلاعات) خیلی دوستت دارند. خیلی زیاد. ما همه ی نوشته های تو را می خوانیم وباهم تجزیه تحلیل می کنیم. ما همه متفقاً به این نتیجه رسیده ایم که درتوهیچ دشمنی نیست. بلکه می خواهی اینها آدم شوند که نمی شوند. بعد با خنده تأکید می کند: حالا نروی اینها را که من گفتم بنویسی؟ می گویم: جوری می نویسم که کسی متوجه نشود.

دستش را به طرف من درازمی کند. کمی طولانی دست مرا درمیان دستش نگه می دارد. به صورتم زل زده است وچیزی نمی گوید. من اما سخنش را می فهمم. اودارد می گوید: نوری زاد، من هم ازجنس خود توام. من هم هست ونیستم و جوانی ام را نثار این انقلاب واین نظام کرده ام والان سخت پشیمانم ازاین که نتیجه ی زحمت های من و مردمی که مخلصانه آمدند وسط، توسط جماعتی ازخدا بی خبردرو شد ورفت.

ساعت نه وبیست دقیقه است. مردی هفتاد ساله و شیک پوش با سه چهارتا بربری دردست ازپله های عابرپیاده پایین می آید و لبخند طولانی اش را به من هدیه می دهد. من نیزدرحال قدم زدن به صورتش لبخند می بارم. خدا وکیلی من چه انرژی ای می گیرم ازاین لبخندها ونگاههای معنا دار رهگذران. درحال قدم زدن برای یک پژوی 405 که شیشه هایش زیادی دودی است دست بلند می کنم. با تردید نگه می دارد. احتمال می دهد که من کارمندی هستم که ماشین ندارم و می خواهم داخل شوم. شیشه را پایین می دهد. که یعنی بیا سوارشو. به صورت راننده نگاه می کنم. با لبخند. صورتش عین خود من است. منتها با ریش. وعینکی ته استکانی مانند.

چشمانش می پرسد: معطل چه هستی چرا سوارنمی شوی؟ مگر دست بلند نکردی؟ درنهایت ادب و تبسم و مهربانی دستم را بطرفش درازمی کنم و دستش را به گرمی می فشرم ومی گویم: من فقط خواستم سلامی خدمت شما عرض کرده باشم. روزخوبی داشته باشید. گل ازگلش می شکفد. غافلگیرمی شود. تشکرمی کند و اونیزبرای من روزی خوب آرزو می کند و می رود.

درمجاورت درِورودی، دوتصویرخیلی بزرگ ازامام و رهبر را برپهلوی دوساختمان مجاورِ هم نقاشی کرده اند. نقش امام درراست ونقش رهبردرچپ. نمی دانم چرا نقاشی که نقش رهبررا نقاشی کرده، یک میکروفن کوچک یقه ای را نیز به قسمت بالای لباس حضرت ایشان وصل کرده است. شاید خواسته به اصل عکسی که به او داده اند وفادارمانده باشد. مهم اما جمله ای است که درسمت چپ این تصویربزرگ نوشته شده آنهم ازقول امام خمینی. این که: “پشتیبان ولایت فقیه باشید تا آسیبی به مملکت شما نرسد”.

من هروقت به این جمله ی معروف – درهرکجا – برمی خورم ازخود می پرسم: اکنون که کشورما درمتن وبطن و مغزآسیب فروشده است، این آسیب عمیق، علتش دراین است که مردم پشتیبان ولایت فقیه نبوده اند یا این که ولایت فقیه آنی نبوده که باید باشد؟ من هماره ازخود می پرسم: این آقای خامنه ای عزیز، دراین مدت طولانی رهبری اش، مثلاً چه اراده ای وچه حسرتی بردل داشته که فرمان گفته واجابت نشده؟

کارهایی که آقای خامنه ای با این مردم وبا این مملکت کرده، هزاریکش را اگردیگری کرده بود، بضرب فرمان همین جناب خامنه ای ازهیبت آدمیزادگی خارج شده بود ومثلاً شده بود اعلامیه ای که کف خیابان می چسبانند. پس نتیجه می گیریم که این جمله ی امام خمینی، جمله ی درستی نیست. چرا؟ چون آقای خامنه ای نشان داده که اساساً به پشتیبانی مردم نیازندارد. او پشتگرمی اش به دلارهای نفتی واسلحه ای است که به دست سرداران سپاه داده. مردم چی؟ مردم؟ بله یک مقداری ازمردم هم برای تزیین این سفره ی بی دروپیکربد نیست. منتها هرچه عوام ترو رام ترو حرف گوش کن تربهتر.

کمی بعد جوانی می آید وصورتم را بگرمی بوسد ومفصل می ماند و صحبت می کند. درسال هفتادو هشت وقتی درسال پایانی دبیرستان بوده یک دوماهی را بخاطرشرکت درتظاهرات دانشجویی بازداشت شده و حسابی حالش را جا آورده اند. پرسشهای زیادی دارد. کمی مذهبی می نماید. یکی دوجمله ازنهج البلاغه می گوید درباره ی پوکی مساجد. واین که آقای قرائتی گفته ما اکنون شش هزارمسجد داریم وباید این شش هزارتا را به صدوبیست هزار برسانیم. می گویم: اینها مسجد را نه برای رشد و فهم مردم بل برای استحکام پایه های خود می خواهند. وگرنه اگرمثلاً ما هیچ مسجدی نداشتیم اما بجایش مدارس ودانشگاههای خوب ومؤثروپاکیزه وانسانی می داشتیم هم اسلاممان فهیمانه تروبایسته تروماندگارترمی نمود و هم مردم به مدارج بلند فهم نائل می شدند وکارها سامان می گرفت.

این جوان پرسشهای فراوانی نیزدارد. این که عکس العمل مردم با شما چگونه است؟ عکس العمل بسیجی ها چه؟ حزب اللهی ها چه؟ سرداران، پاسداران، اطلاعاتی ها؟ به نرمی پاسخش می گویم. سرآخرمی گوید: بدانید که شما محبوب مردم اید. تشکرمی کنم. می گوید: من خانواده ام اکنون داخل اتومبیل اند. دوتا کوچه پایین تر. به آنها گفته ام من می روم پیش نوری زاد. اگربرنگشتم شما بروید. من به اوپیشنهاد می کنم که برود واینجا نایستد. می گویم: خیلی طول کشید. مبادا خانواده ات به نگرانی درافتند. مرا درآغوش می گیرد. طولانی. گونه اش را برگونه ام می نشاند. طولانی. من چه به این محبت های ناب محتاجم. بیش ازآنکه اوازاین تماس گونه ها لذت ببرد، این منم که ازگرمای محبتش لبریزمی شوم.

دلش نمی خواهد برود. می گوید این دومین بار است که مرا دراینجا دیده و اکنون بخود جرأت داده که بیاید و سلامی بکند. من ترغیبش می کنم که برود ونایستد. عجب کربلایی شده اینجا. ای خدا چرا باید این مردم بترسند؟ آنهم درمملکت خودشان. این چه حکایتی است که باب شده؟ هم پول مردم را برمی دارند وهم می زنندشان وهم می ترسانندشان. جوان می گوید: منزل ما همین نزدیکی هاست. بیایید برویم کمی استراحت کنید وبعدش بیایید اینجا. سپاسش می گویم. می رود ونمی رود. پاهایش می روند و خودش انگاردرکنار من جامانده است.

قدم می زنم و دستهایم را به نشانه ورزش ازهم می گشایم. مرتب می روم و بازمی گردم. سربازنگهبان زیرچشمی نگاهم می کند و لبخند می زند. با حرارت می روم وبازمی گردم. انرژی مضاعفی مرا داغ کرده است. مردی حدود چهل ساله که صورتش را با شال گردنش پوشانده ازمقابل می آید که داخل وزارت شود. احتمال می دهم کارمندی است که اتومبیلش را جایی پارک کرده و پیاده به داخل می رود. من دراین مدت کارمندان اینجوری نیز زیاد دیده ام. اینان بنا به هردلیل اتومبیلشان را درهمین اطراف می گذارندو پیاده یا با اتومبیلهای دیگر به داخل می روند. اما او مستقیم به سمت من می اید.

شال صورتش را پس می راند. دستش را به طرف من درازمی کند وسلام می گوید. احتمال می دهم کارمندی است که مرا می شناسد. می پرسم: کارمند اینجایید شما؟ می گوید: نه خدا نکند، من داشتم رد می شدم شما را دیدم بخود گفتم برو وعرض سلامی بکن. دوست دارد صحبت کند. ومن سکوت می کنم تا اوسخن بگوید. می گوید: می بینید ازاحساسات مذهبی مردم چه سودی می برند اینها؟

محرم که می شود می بینید چه علم وکتلی وچه بکوب بکوب وچه بخوربخوری براه می اندازند. درآن غوغای طبل وسنج شما ازیکی بپرس: این است امام حسین؟ این است راه او وخواسته ی او؟ اینها دارند با خرکردن مردم ما را مسخره می کنند. شما چرا ازامام حسین زیربارذلت وزور نرفتنش را نمی فهمی؟ چرا صلح طلبی اش را نمی فهمی؟ من وقتی نگاه می کنم به دوبی به ابوظبی به کویت به همین خبرگزاری الجزیزه به رفتاری که مهاتیرمحمد داشت، به خودم می گویم: عقل واسلام این است نه اینی که اینها با خرکردن مردم به دنیا معرفی می کنند.

ازمن سراغ سریال “پروانه ها می نویسند” را می گیرد. یا می گوید: اگررهبرآدم باهوشی بود شما را بعنوان مشاورخودش انتخاب می کرد. مشاورآن است که آدم را با نقدهایش پوست بکند. نه این چاپلوسهایی را دورخود جمع کند که ازترس یا منافعی که دارند یک مقام معظم رهبری ای می گویند که آدم بوی ریا کاری شان را ازکیلومترها می تواند استشمام کند. دوست دارد حالا حالاها صحبت کند. تشویقش می کنم که برود. تعجب می کند. می گوید: نگران من اید؟ می گویم: اینها فعلاً پذیرفته اند که من اینجا باشم. شما بروید ممکن است شما را تحمل نکنند.

می گوید: من ماشینم را چند کوچه پایین ترگذاشته ام. آدم بگویم که شما تنها نیستید. آدم بگویم که نوشته های شما چهارستون اینها را لرزانده. اینها نمی توانند با شما کاری بکنند. شما جلوجلوابتکارعمل را ازاینها گرفته ای. مرتب برگ تازه رو می کنی. اینها تا می آیند یک فکری برای نوشته های شما بکنند برگ ” سفرصلح ودوستی” را رو می کنی. تا می آیند برای آن فکری بکنند اینجا می آیی مستقیم انگشت می کنی توی چشمشان.

من که کوله ام را برمی گیرم و بازمی گردم، متوجه می شوم که دوستانی دیگر برای دیدن من به آنجا رفته اند. پوزشخواهی مرا این دوستان بپذیرند. قول می دهم بعد ازاین بیشتر بمانم. حتی به این فکر می کنم که یک کیسه خواب ببرم و همانجا شب را به صبح برسانم.

عکسی که برای این نوشته انتخاب کرده ام، تابلویی است به اندازه ی دوکف دست که درزندان برآورده ام. به صفحه ی فیس بوک من نیز سربزنید. با این نشانی:

https://www.facebook.com/pages/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%B2%D8%A7%D8%AF/568620139875017

محمد نوری زاد
پنجم دیماه نود ودو – تهران