آثار هنری ایام زندان

دو: میلاد سنگ

این اواخر در زندان اوین، هر روز، دو روزنامه­ ی رسمی کشور، کیهان و اطلاعات را برای من می­آوردند. تنها بودم. و باید از این تنهایی بدر می­ رفتم. چگونه؟ با خلقِ ” انسان­گونه­ ای که خود را از دلِ سنگ بیرون می­ کشد.”من پیش از آن، هیچگاه دست به ساخت مجسمه نبرده بودم. زندان، و شرایطِ دشوار آن، مرا به انجماد می­ خواند و من اصرار داشتم از این سنگوارگی خروج کنم.

یک روز به ذهنم رسید که روزنامه­ ها را ریزریز کنم و در سطل زباله بریزم و بر ریزه ­های روزنامه آب بریزم. این کار را کردم. دیدم با ریزه ­های خیس خورده­ ی روزنامه که نمی ­شود چیزی ساخت. پس با یک فرچه – که از زیربرف های حیاط سلول خودش را نشان من می داد، افتادم به جان آن­ها و ساییدمشان. تا این که خمیر شدند. به تجربه دریافتم که خمیر کاغذ، چسبندگی ندارد. نانِ صبحانه ­ام را نصف کردم و خیس کردم و به خمیر کاغذ افزودم. چسبندگی پیدا شد.

ابتدا یک اسکلت داخلی برای مجسمه­ ای که در خیال داشتم و طرحی از آن را روی کاغذ آورده بودم، ساختم. اسکلت داخلی مجسمه، از فیبرهای چوبی و یک بطری نوشابه بود که آن را از وسط نصف کردم. تا هم خمیر کمتری مصرف شود و هم مجمسه، بعدها شکسته نشود. اسکلت را بر لبه ی یک پنجره نهادم و بر آن خمیر فشردم. کار، رفته رفته شکل گرفت: انسانی که با تلاش و زور، می­ خواهد خود را از نیم­ تنه­ ی پایینی­ اش بیرون بکشد.

 خشک شدن این مجسمه، خیلی طول کشید. زمستان بود و برف زیادی باریده بود. همین سرما، اجازه نمی­ داد مجسمه زود خشک شود. بعد از بیست روز، سرانجام خشک شد. آن را برداشتم و به رنگ­آمیزی­ اش پرداختم. کار که تمام شد، دیدم. «میلاد سنگ»، اسم مناسبی است برای این اثر.

من هرروز با تماشای آن ، به خود نهیب می زدم که خودت را از سنگوارگی بیرون بکش . بازجوهای تو از تو می خواهند که سنگ و سرد و بی تحرک باشی . تلاش کن و آرزوی آنان را به گور انداز.

ومن ، هرروز و هر ساعت ، همین می کردم .

من نباید سنگ و سرد می شدم .

آنگونه که از من می خواستند .

اندازه ی اثر: 86/30 در 10 سانتی متر

تاریخ ساخت اثر: ششم تا بیستم بهمن ماه هشتاد ونه

مکان : زندان اوین، بند دو الف سپاه

محمد نوری زاد

mnourizaad@gmail.com