من نه بخاطر این که چون مسلمانم و در مسلمانیِ من روزه گرفتن امری واجب است، ماهِ روزه را دوست دارم. سابقاً بله، چشم و گوش بسته روزه می گرفتم و از مشقتِ خود هیچ نیز در نمی یافتم. رمضان که از دور می آمد، دلم را غصه ای ناگزیر احاطه می کرد. این که باز ماه رمضان آمد و من با انباشتی ازدعاهای تکراری و روزهای دشوار نخوردن و ننوشیدن و مجالس تکراریِ مذهبی و سخنرانی های تکراری مواجهم. حسرتِ درکِ یک آرامشِ درونی مرا از این سال به سالی دیگر می غلتاند.

ماه رمضان که می رفت و می گذشت، شاد می شدم. که: فعلاً یک هفت هشت ده مالی ازکسالت های آن راحتیم. و باز که بازمی آمد، همان حس پنهانِ اجباری بودن و رعایت جورواجور احکام بی دلیلِ شرعی به جولان درمی افتاد و آزارم می داد. جوانی بود و اینجور درگیری های درونی. ووقتی به حال و روز بزرگترها نگاه می کردم، می دیدم آنها نیز چون من درگیرِ مشقات و مشتقاتِ ماه رمضان اند. اما نه که یک صلابت مؤکد تاریخی آنها را به حفظ این حرمت فراگیر دستور فرموده، پس مطلقاً به گریز از آن دایره ی تنگ نمی اندیشیدند و با هر مشقتی که بود، این وظیفه ی اجباری را به سرانجام می رساندند. حالا در پایان چه در دستانشان باقی می ماند، نه حکایتی است که جای بازشمردنِ آن اینجا باشد.

داستان ماه رمضان و روزه های اجباری اش برای ما مسلمانانِ ایرانی، مثل خیلی از داستانهای دیگر اسلامی به معرکه ای از هیاهوهای تهی و بی مغز تغییر ماهیت داده است. مثل داستان کربلا. که از آنهمه سخن و خرد و عشق و پایداری و آزادگی، سیاه پوشی و علم و کتل و بر سر و سینه کوفتنش، و جهالتش، و هیاهوهای رنگی اش برای ما بجای مانده است. که اگر کسی خواهان مغز آن باشد، حتماً سر و کارش با زندان و شکنجه و محرومیت های متعدد اجتماعی و حتی اعدام خواهد بود. چرا؟ چون در همه ی ادوارتاریخ، حاکمان به تشویق و ترغیب فروشدن مردمان به همان پوسته ی پوکِ شعائردینی اراده داشته اند. و نه به محتوایشان.

من اما این روزها، روزه های ماه مبارک رمضان را بخاطرخودشان دوست دارم. بخاطر شرافتی که در معنای باطنی روزه است. و نه افطاری و سحری و زولبیا و بامیه و دعاهای نامأنوس و ختم های طوطی وارِ قرآنش. این روزها، روزه که می گیرم، نرم نرم پدیده های نادیدنیِ اطرافم را می بینم که یک به یک پیش چشم من به رقص درمی آیند و دست مرا می گیرند و مرا با خود به ناکجا می برند. من این سفرهای ناکجاییِ ماه رمضان را به هر سیاحت رنگین کمانی ترجیح می دهم.

وقتی روزه می گیرم، “آب” از اختفای غفلتِ من بیرون می خزد و رقص کنان پیش می آید و خودش را به من “نشان” می دهد. یک تکه نان، یک دانه خیار، یک حبه انگور، یک آب نبات ناقابل، یک مراقبت درکلام، یک نگاه به ماه و آسمان بالای سر، همه و همه پیش چشم من به رقص درمی آیند و لب به سخن می گشایند. که: آهای محمد نوری زاد، این همان تویی که ماهها ما را نمی دیدی مگر اندکی. اما اکنون هریک از ما پیش تو موجودیت یافته ایم. تو اکنون ما را “می بینی”. قدر ما را می شناسی. ما که تا دیروز برای تو بدیهی و دم دست بودیم، اکنون قدر یافته ایم و برای تو حیاتی شده ایم.

یک تقاضا از شما خوبان:

در زندان و در اولین فرصتی که قلم و کاغذ یافتم، به نوشتن یک “نیایش” متفاوت روی بردم. از جنس نیایشِ چوپان مثنوی. که خیلی خودمانی و بی تکلف با خدای خود سخن می گوید. من شخصاً شاید چهارصد بار این نیایش را شنوده ام و در وادی حس و معانی و واژگانش فروشده ام. پیشنهاد می کنم یک خلوت چهل دقیقه ای برای خود مهیا کنید و این نیایش را بشنوید. این نیایش، غواصیِ من در معانیِ مغفولی است که پیش از زندان هرگز به لمسِ آنها توفیق نیافته بودم. دریک مرخصی که از زندان بیرون آمدم به یک استودیو رفتم و این نیایش را با صدای خودم ضبط کردیم. جوانی به اسم افشین مرا دریافتن موسیقی های دلنشین بسیار یاری کرد. به محض آنکه این نیایش را منتشر کردم، به زندان بازگردانده شدم. به نظر شما یک نیایش هم می تواند برای زندانبانان و زندان سُرایان آزاردهنده باشد؟ با من برای شنودن چند باره ی این نیایش هم نفس شوید. باشد؟

لینک ” نیایش محمد نوری زاد در زندان”

و لینک کم حجم:
http://www.mediafire.com/download/py3l034kkt57euz/niyayesh.wma

محمد نوری زاد
بیست و چهارم تیرماه سال نود ودو
تهران