چند روز پیش وقتی شنیدم جناب جعفر پناهی برای عضویت در آکادمی اسکار برگزیده شده است، با منزلش تماس گرفتم. همسر محترمش گوشی را برداشت. به وی تبریک گفتم. و گفتم: می بینید تفسیر این سخن زیبا را که: اگر دری به حکمت بسته می شود، دری دیگر به رحمت گشوده می شود؟ و به استاد پناهی گفتم: آکادمی اسکار، اعتباری گذراست، شما مدتهاست که به آکادمی دلهای ما داخل شده اید. و چون تلفن من همیشه در معرض شنود “برادران” است، برای چندمین بار به وی گفتم: شما از نگاه من یک هنرمند وطن پرست و انسان و شریف و شایسته اید. محروم کردن شما از تولید آثار هنری، در امتداد محروم کردن مردم از تنفس در اکسیژنی است که هنرمندانی چون شما در کانون فهم ما می دمند.

محروم کردن یک هنرمند از ابراز هنرش، اگر جفا به خلاقیت خداوند نباشد، و اگر جفا به خود هنرمند و جامعه ی هنری نباشد، حتماً جفا به ساحت هنر است. هیچ حکومت شدیداً پلیسیِ کمونیستی نیز تاکنون نتوانسته راه گریز تخیل را در بهم پیوستن یک اثر هنری مسدود کند. یعنی آنچه را که یک هنرمند برای گریزگاههای اثر هنری خود خلق می کند، آنچنان از هوشمندی و چفت و بست های توبرتوی هنری سرشار است که هفت پشت حاکمیت هنرگریز نیز نمی تواند از چند و چون آن سردربیاورد. و جعفر پناهی نیز از طایفه ی هنرمندانی است که: می فهمد. و همین فهم غلیظ، برای جماعتی آشوبنده و آزاردهنده است.

نخستین باری که استاد جعفر پناهی و همسر محترم ایشان را دیدم در زندان اوین و درسالن ملاقات هفتگی بود. ما را از بندهای مختلف برای ملاقات با خانواده هایمان می آوردند. همانجا فرصت مغتنمی بود که ما برای لحظه ای همدیگر را در آغوش بگیریم و برگونه های بی گناهی هم بوسه بزنیم.

محمد نوری زاد
هفدهم تیرماه سال نود و دو
تهران